Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ)

Στην περιγραφή του προγράμματος από αρχειακό υλικό που μας παραχώρησε ο βασικός συνεργάτης του προγράμματος κύριος Σταύρος  Ψυλλάκης, αναφέρεται ότι:

To  Ινστιτούτο  Μεσογειακών  Σπουδών ξεκίνησε, από τις  αρχές  του 1991,  την υλοποίηση ενός προγράμματος ανάδειξης και προβολής  της  πολιτιστικής  παράδοσης  της  Κρήτης, στα πλαίσια  των  Μεσογειακών  Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων, της Περιφέρειας Κρήτης.

Σκοπός του παραπάνω προγράμματος ήταν :

1. η  μελέτη  και  έρευνα, με τη συνεργασία  ειδικών  επιστημόνων, επιλεγμένων  θεμάτων από  την πολιτιστική παράδοση της  Κρήτης, και  η καταγραφή των θεμάτων αυτών με τη βοήθεια επαγγελματικών  οπτικοακουστικών μέσων.
2.  η  παραγωγή,  για  το κάθε θέμα,  μιας  ολοκληρωμένης  ταινίας- ντοκιμαντέρ, επαγγελματικών τηλεοπτικών προδιαγραφών.
3.  η ανάδειξη και προβολή, με την προώθηση εντός και εκτός Ελλάδος των  ταινιών  αυτών,  της πλούσιας πολιτιστικής  παράδοσης  της  Κρήτης  γεγονός  που  θα συνέβαλε ουσιαστικά και  στην  έλλογη τουριστική ανάπτυξη του νησιού.
4. η  δημιουργία  ενός  πλούσιου οπτικοακουστικού αρχείου  από  το παραπάνω  υλικό, διαθέσιμου τόσο για τους ερευνητές όσο και για την παραγωγή νέων ειδικών ταινιών.
5. η  δημιουργία  μιας  πρότυπης μονάδας-εργαστηρίου  με  σύγχρονα επαγγελματικά  οπτικοακουστικά  μέσα, κατάλληλης τόσο  για  την καταγραφή  όσο  και  για  την επεξεργασία  και  ταξινόμηση  του παραπάνω υλικού.

Τα  θέματα τα οποία μελετήθηκαν κατά τη διάρκεια του  προγράμματος και κατέληξαν στην παραγωγή ταινιών-ντοκιμαντέρ ήταν τα παρακάτω:

1. Ο μεγάλος κρητικός ζωγράφος ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ.
2. Η Κρήτη μέσα από τη μουσικής της παράδοση.

Η δεύτερη θεματική που εντάσσεται στο Αρχείο Αμαργιανάκη, υπό τον τίτλο ΜΕΛΕΤΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ--ΚΡΗΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ  με ΚΩΔΙΚΟ: 5 Σ 13, αφορούσε στη μελέτη  της  πολιτιστικής  παράδοσης  της  Κρήτης  με  τη  βοήθεια σύγχρονων   οπτικοακουστικών   μέσων   και  ευρεία   προβολή   των αποτελεσμάτων   της   έρευνας   υπό   μορφή   ταινιών-ντοκιμαντέρ,  επαγγελματικών προδιαγραφών.

Η θεματική  περιλαμβάνει  τρία ντοκυμαντέρ:

Το μυστικό, 1993 

Διάρκεια: 59'

Συντελεστές
ΣΕΝΑΡΙΟ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Σταύρος Ψυλλάκης
ΕΠΙΣΤΗΜ. ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Γιώργος Αμαργιανάκης, Γιώργος Νικολακάκης, Νίκος Διονυσόπουλος  
ΔΙΕΥΘ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: Κώστας Παπαναστασάτος- Σταύρος Ψυλλάκης 
ΗΧΟΛΗΨΙΑ: Νίκος Διονυσόπουλος 
ΜΟΝΤΑΖ: Γιώργος Τριανταφύλλου
ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Αποστόλης Ασημάκης 
ΔΙΕΥΘ. ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Σταύρος Ψυλλάκης

Υπόθεση
Ένας γέρο-μάστορας ο Μανώλης Σταγάκης και ο γιος του Μιχάλης, 80 και 40 χρονών  αντίστοιχα, κατασκευάζουν κρητικές λύρες στο εργαστήριό τους, στο Ρέθυμνο. Η συνέχεια πατέρα-γιου και οι μεταξύ τους διαφοροποιήσεις, ξεφεύγουν από το   προσωπικό επίπεδο  και σκιαγραφούν τη διαμάχη  ανάμεσα στο  παλιό  και το καινούργιο. Η διαμάχη αυτή, σε συνδυασμό με  τη διαδικασία  κατασκευής τού οργάνου, οδηγούν βαθμιαία ΣΤΟ  ΜΥΣΤΙΚΟ. Αυτό  που  κάνει τις λύρες και κελαηδούν πιο νόστιμα όπως  λέει  ο γέρο-μάστορας.

 

Τ’ αδέρφια, 1994

Διάρκεια: 62'

Συντελεστές
ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ: Γιώργος Νικολακάκης 
ΣΕΝΑΡΙΟ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΟ: Σταύρος Ψυλλάκης 
ΕΠΙΣΤΗΜ. ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Γιώργος Νικολακάκης, Νίκος Διονυσόπουλος
ΔΙΕΥΘ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: Φίλιππος Κουτσαφτής– Δημήτρης Κατσαΐτης
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΗΧΟΥ: Μαρίνος Αθανασόπουλος 
ΗΧΟΛΗΨΙΑ: Βαγγέλης Παπαδόπουλος, Επαμεινώνδας Χατζηνικολής 
ΜΟΝΤΑΖ: Δέσποινα Μαρουλάκου 
ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Αποστόλης Ασημάκης, Κωστής Γιούργος
ΔΙΕΥΘ. ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Σταύρος Ψυλλάκης

Υπόθεση
Η ταινία  καταγράφει μία από τις σπάνιες συνευρέσεις  βοσκών  της Ανατολικής και  της Δυτικής Κρήτης. Ανθρώπων τόσο κοντά και  τόσο μακριά....
Το  1985, σε μια σπηλιά του Ψηλορείτη, οι βοσκοί της περιοχής, βρίσκουν ανθρώπινα  οστά. Τα ντοκουμέντα αυτά αποδίδονται σε συναγωνιστές του Δασκαλογιάννη που δραπέτευσαν από τις φυλακές των Τούρκων,  κατά τον  ξεσηκωμό  του 1770. Η εύρεση των οστών γίνεται αφορμή για την αδελφοποίηση  3 κοινοτήτων της ορεινής Κρήτης. Της Γέργερης, της Νιβρίτου [περιοχές που βρέθηκαν τα οστά] και της Ανώπολης Σφακίων [τόπος καταγωγής των νεκρών].
Έκτοτε,  κάθε  χρόνο  που οι βοσκοί του Ψηλορείτη  γιορτάζουν  τον 'Άγιο  τους  στην περιοχή της σπηλιάς, έρχονται και  οι αδελφοί  τους από τα Λευκά Όρη (Σφακιανοί) για να κάνουν  μνημόσυνο στους  νεκρούς  τους.  Στη συνέχεια επακολουθεί κοινό  γλέντι  των "φίλων και αδελφών".  

 

Το γλυκύ έαρ της Αργυρούπολης (Μεγάλη Παρασκευή με τα παιδιά ενός Κρητικού χωριού),

Διάρκεια: 49'

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Θόδωρος Χατζηπανταζής
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: Σταύρος Ψυλλάκης
ΔΙΕΥΘ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: Φ. Κουτσαφτής και Σ. Ψυλλάκης
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΗΧΟΥ: Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Σπηλιόπουλος
ΜΟΝΤΑΖ: Δ. Μαρουλάκου
ΛΥΡΑ: Στέλιος Ηλιάκης
ΨΑΛΜΟΣ «Ω γλυκύ μου έαρ»: Μανώλης Χατζημάρκος
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών. Συγχρηματοδότηση Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Κρήτης (στο πλαίσιο των αναπτυξιακών προγραμμάτων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων)

 

Στη συλλογή του ΙΜΣ σήμερα περιλαμβάνονται τα μάστερ αλλά και το σύνολο του αμοντάριστου και αδημοσίευτου υλικού των γυρισμάτων από τα παρακάτω ντοκιμαντέρ, σε κασέτες BETA και VHS (συνολικός αριθμός κασετών 171) αλλά και οι μπομπίνες με το σπικάζ των ταινιών. Αν και το υλικό έχει ψηφιοποιηθεί μόνο δειγματοληπτικά, χάρη στην μεθοδική ταξινόμηση του κυρίου Ψυλλάκη γνωρίζουμε με λεπτομέρεια τα περιεχόμενα του πολύτιμου υλικού.