Παρουσίαση βιβλίου "Ο θεσμός της Πανελλήνιας Καλλιτεχνικής Έκθεσης, 1938-1987"
Το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Τ.Ε.) και ο Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα παρουσιάζουν τον τόμο "Ο θεσμός της Πανελλήνιας Καλλιτεχνικής Έκθεσης, 1938-1987" την Τετάρτη 29 Ιουνίου 2022, 7.30 μ.μ. στο Βιβλιοπωλείο του Εκδοτικού Οίκου ΜΕΛΙΣΣΑ. (Σκουφά 58, Αθήνα)
Θα χαιρετήσουν την εκδήλωση οι κ. Σωκράτης Πετμεζάς (Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Ι.Μ.Σ.–Ι.Τ.Ε.), κ. Κώστας Φωτάκης (πρώην Αν. Υπουργός Έρευνας & Καινοτομίας / Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης), Δρ. κ. Κατερίνα Κουραβέλου (Διευθύντρια του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.)
Την έκδοση θα παρουσιάσουν οι κ. Ευθυμία Γεωργιάδου-Κούντουρα (πρώην Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης – ΑΠΘ / Πρόεδρος Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης (Ε.Ε.Ι.Τ.)), κ. Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος (Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης / Συνεργαζόμενο μέλος Ι.Μ.Σ.–Ι.Τ.Ε.)
Ο τόμος, τον οποίο επιμελήθηκε ο Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος (σχ. 4ο, 248 σελ., 198 εικ.), περιλαμβάνει 14 μελέτες που αναδεικνύουν επιμέρους περιόδους και πτυχές της ιστορίας του θεσμού της Πανελλήνιας Καλλιτεχνικής Έκθεσης. Τα κείμενα, έχουν γραφτεί από τις/τους ιστορικούς της τέχνης: Λευτέρη Σπύρου, Ευγένιο Δ. Ματθιόπουλο, Αφροδίτη Κουκή, Σπύρο Μοσχονά, Άννυ Μάλαμα, Αρετή Αδαμοπούλου, Αλέξανδρο Τενεκετζή, Άρτεμη Ζερβού, Δημήτρη Παυλόπουλο, Γιάννη Μπόλη και Άνη Κοντογιώργη.
Η Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση ιδρύθηκε το 1938 από τη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου και λειτούργησε, υπό την κρατική αιγίδα και χρηματοδότηση, αρχικά ως ετήσια έκθεση το 1939 και 1940, ενώ μετά την Απελευθέρωση συνέχισε τη λειτουργία της πάντα στο Ζάππειον Μέγαρο ως θεσμός υψηλού κύρους μέχρι τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης (1948, 1952, 1957, 1960, 1963, 1965, 1967, 1969, 1971, 1973, 1975). Από τη δεκαετία του 1980 ωστόσο, η δυναμική ανάπτυξη και ο γενικότερος εκσυγχρονισμός του πεδίου της τέχνης στην Ελλάδα ανέδειξαν τον αναχρονιστικό χαρακτήρα του θεσμού και επέφεραν τον αναπόφευκτο μαρασμό του που επισφραγίστηκε με την τελευταία διοργάνωση της Πανελλήνιας του 1987 στο εκθεσιακό κέντρο του ΟΛΠ.
Στις δεκαπέντε Πανελλήνιες Καλλιτεχνικές Εκθέσεις, που οργανώθηκαν στη διάρκεια της λειτουργίας του θεσμού, παρουσιάστηκαν συνολικά 11.517 έργα 2.049 εικαστικών καλλιτεχνών. Η μαζική αυτή συμμετοχή, η κρατική υποστήριξη, η περιοδική συμμετοχή όλων σχεδόν των καταξιωμένων Ελλήνων καλλιτεχνών, η αίγλη του Ζαππείου Μεγάρου και η αθρόα προσέλευση του φιλότεχνου κοινού, όπως επίσης και η πληθώρα των τεχνοκριτικών που δημοσιεύονταν στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο, επέβαλαν την Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση ως τον σημαντικότερο εκθεσιακό θεσμό του κόσμου της τέχνης στην Ελλάδα, που λειτουργούσε σε τακτική βάση για μισό περίπου αιώνα. Ωστόσο, παρά τη θεμελιώδη σημασία του για την ιστορία της ελληνικής τέχνης, ο θεσμός παρέμενε μέχρι σήμερα σχεδόν ολοκληρωτικά αδιερεύνητος.
Στόχος της έκδοσης είναι να μελετήσει τον τρόπο που ο θεσμός δόμησε το πεδίο των εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα λειτουργώντας ως μηχανισμός καθιέρωσης και παραγωγής συμβολικού κεφαλαίου αλλά και ως μηχανισμός αγοράς έργων τέχνης, να εντοπίσει τις κύριες τεχνοτροπικές τάσεις που φιλοξένησαν οι Πανελλήνιες, τις ιδεολογικές και αισθητικές αντιθέσεις που αναδείχθηκαν καθοριστικές την περίοδο αυτή, τις οργανωτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ καλλιτεχνών και κρατικών αξιωματούχων για τον έλεγχο της διοργάνωσης και, τέλος, να ερμηνεύσει την πολυφωνική υποδοχή των έργων από τους τεχνοκρίτες.
Η έκδοση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ομόθεμου Ερευνητικού Προγράμματος "Ο θεσμός των Πανελληνίων Καλλιτεχνικών Εκθέσεων, 1938-1987" που υλοποιήθηκε στο Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Τ.Ε.) από τους Ευγένιο Δ. Ματθιόπουλο (επιστημονικό υπεύθυνο), τους μεταδιδακτορικούς ερευνητές κ. Σπύρο Μοσχονά και Λευτέρη Σπύρου και την υποψήφια διδάκτορα κ. Αφροδίτη Κουκή, την περίοδο Φεβρουάριος 2020 – Ιούνιος 2022, με χρηματοδότηση του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για Μέλη ΔΕΠ και ερευνητές/τριες και την προμήθεια ερευνητικού εξοπλισμού μεγάλης αξίας – αρ. Σύμβασης Έργου 3320) και τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ).
Επιμέλεια κειμένων και τυπογραφική διόρθωση: Αναστασία Καραστάθη.
Σχεδιασμός και παραγωγή: Εκδοτικός οίκος Μέλισσα.