Χρηματοδότηση για τον Ερευνητή του ΙΤΕ Τάσο Κωστόπουλο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC)
Ο Τάσος Κωστόπουλος, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΜΣ-ΙΤΕ), επιλέχθηκε για χρηματοδότηση από το ιδιαίτερα ανταγωνιστικό πρόγραμμα ERC Starting Grant. Τα ERC Starting Grants χορηγούνται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας σε ταλαντούχους επιστήμονες που απέκτησαν τον τίτλο του διδάκτορα πριν από 2-7 χρόνια, έχουν ήδη παράγει εξαιρετικό έργο κι έχουν τη δυνατότητα να ηγηθούν στο επιστημονικό τους πεδίο. Ο Τάσος Κωστόπουλος θα διαχειριστεί χρηματοδότηση ύψους 1,4 εκατομμυρίου ευρώ για πέντε χρόνια, προκειμένου να μελετήσει μαζί με τη διεθνή ερευνητική του ομάδα τις επιπτώσεις του Μακεδονικού ζητήματος στην εσωτερική κοινωνικοπολιτική ζωή των βαλκανικών χωρών, από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου –και, πιο συγκεκριμένα, τη λειτουργία του ως καταλύτη κι εργαστηρίου για την ανάδυση κι εμπέδωση του κρατικού αυταρχισμού σε παμβαλκανική κλίμακα.
Οι παραδοσιακές προσεγγίσεις του Μακεδονικού ζητήματος έχουν εστιαστεί κυρίως στις διπλωματικές διαστάσεις και τη διαπλοκή του με τις στρατηγικές επιδιώξεις των Μεγάλων Δυνάμεων, καθώς και στην αναμέτρηση των αντίζηλων βαλκανικών εθνικισμών για την επίμαχη περιοχή, τις συνειδήσεις και τη νομιμοφροσύνη του τοπικού πληθυσμού, αγνοώντας ή αποφεύγοντας να εξερευνήσουν τις συνέπειες αυτής της αντιπαράθεσης πάνω στην ίδια την εσωτερική ζωή των εμπλεκόμενων βαλκανικών χωρών. Από τον 19ο αιώνα μέχρι τα τέλη του Ψυχρού πολέμου κι ακόμη παραπέρα, ο εθνικισμός λειτούργησε ωστόσο ως ένα χρήσιμο εργαλείο, όχι μόνο για εδαφική επέκταση αλλά και για την προστασία του κοινωνικού καθεστώτος και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής στο εσωτερικό κάθε χώρας, παρέχοντας επιπλέον μιαν αμφίβολη νομιμοποίηση σ’ αυτό που αποκαλούμε σήμερα «βαθύ κράτος». Ως κοινός παρανομαστής και μήλο της έριδας όλων σχεδόν των βαλκανικών εθνικισμών, το Μακεδονικό βρέθηκε συνήθως στην καρδιά αυτής της εργαλειοποίησης.
Ο Τάσος Κωστόπουλος και η ερευνητική ομάδα του στο ΙΜΣ-ΙΤΕ θα μελετήσουν πώς τα ίδια ακριβώς εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν από τα αντίζηλα βαλκανικά εθνικά κράτη για την απόσπαση νομιμοφροσύνης σε «εθνική» βάση στην ύστερη Οθωμανική Μακεδονία, όπου το έθνος γινόταν πρωτίστως αντιληπτό σαν ένα πολιτικό κόμμα, μετασχηματίστηκαν στη συνέχεια σε μια πολύ ευρύτερη μεθοδολογία κοινωνικού και πολιτικού ελέγχου. Θα εξετάσουν τη μεταφορά συγκεκριμένων διοικητικών μεθόδων επιτήρησης, ελέγχου, πολιτικής κατήχησης, κρατικής και παρακρατικής βίας, καθώς την ιδεολογική νομιμοποίησή τους εν ονόματι του εθνικού συμφέροντος, από το αρχικό πεδίο εφαρμογής τους στην οθωμανική και μεταοθωμανική Μακεδονία στην κεντρική πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Γιουγκοσλαβίας και της Διασποράς. Θα μελετηθούν επίσης οι επιπτώσεις και οι μετασχηματισμοί αυτής της κοινής κληρονομιάς στη Ρουμανία, την Αλβανία, την Οθωμανική Αυτοκρατορία και το διάδοχό της εθνικό κράτος, την Τουρκία.
Διαβάστε το Δελτίο Τύπου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας:
https://erc.europa.eu/news-events/news/starting-grants-2022-call-results