Η βιολιστική παράδοση στην κρητική δημοτική μουσική, «ΘΑΛΗΤΑΣ» στο πλαίσιο του ΕΠΕΤ ΙΙ
1994-1999
(ΙΜΣ-ΙΤΕ ,ΤΜΗΜΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΚΠΑ)
Αντικείμενο του έργου ήταν η διεξαγωγή ευρείας εθνομουσικολογικής έρευνας με στόχο την καταγραφή της ζώσας βιολιστικής παράδοσης της Κρήτης.
Υπεύθυνος προγράμματος
Γεώργιος Αμαργιανάκης †, Καθηγητής Εθνομουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περιγραφή
Η Κρήτη κατέχει μια πλούσια μουσικοχορευτική λαϊκή παράδοση, η οποία, όπως πιστεύεται, συντηρεί στοιχεία τόσο από τη γνήσια τοπική όσο κι από εκείνη της εποχής της ενετοκρατίας. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψιν ότι από την παράδοση αυτή έχουν επηρεασθεί και τα άλλα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, γίνεται φανερό ότι μια ειδικότερη έρευνα και μελέτη της συμβάλλει ουσιαστικά στην κατανόηση της μουσικής και του ευρύτερου νησιωτικού χώρου. Από το άλλο μέρος, έχει παρατηρηθεί ότι τα τελευταία χρόνια, λόγω της μεγάλης διάδοσης της λύρας, η παράδοση των σκοπών που παίζονται με το βιολί, ιδίως στις ανατολικές και δυτικές περιοχές του νησιού, υποχωρεί συνεχώς και τείνει να εξαφανισθεί. Για τους λόγους αυτούς θεωρήθηκε αναγκαίο να διασωθεί, ό,τι ήταν δυνατόν από τη βιολιστική πρακτική της εν λόγω παράδοσης, κι από το άλλο, να ενισχυθούν ηθικά οι φορείς της και να πεισθούν όχι μόνο να μην εγκαταλείψουν, αλλά αντίθετα να συνεχίσουν να συντηρούν την αξιόλογη αυτή παράδοση με μεγαλύτερη επιμέλεια και ενδιαφέρον.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος
- Ηχογραφήθηκαν οι καλύτεροι βιολιστές και τραγουδιστές με πολυκάναλα και ψηφιακά μηχανήματα (DAT) και στη συνέχεια έγινε τεχνική επεξεργασία του σε CD. Παράλληλα έγινε λεπτομερής καταγραφή όλων των απαραίτητων μουσικολογικών, ανθρωπολογικών και λαογραφικών πληροφοριών μέσω συνεντεύξεων.
- Φωτογραφήθηκαν οι μουσικοί και τα όργανά τους και συλλέχθηκε υλικό για την τεκμηρίωση της παρουσίας του βιολιού στην Κρήτη.
- Αξιολογήθηκε και κατατάχθηκε το οπτικοακουστικό υλικό κατά κατηγορίες.
- Επιλέχθηκε μέρος των μελωδιών με τελικό στόχο τη δημιουργία μιας συστηματικής βάσης δεδομένων (Database), η οποία, από το ένα μέρος θα επιτρέπει τη διαχείριση, κατάταξη και ανάκληση του υλικού με πολλαπλά κριτήρια, κι από το άλλο εμπλουτιζόμενη σταδιακά με ανάλογο υλικό, θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση δεδομένων για τη μελέτη της βιολιστικής μουσικής παράδοσης του ευρύτερου νησιωτικού χώρου.
Ερευνητική ομάδα
Φραγκούλης Εμμανουήλ Ιατρός - Διευθυντής Ε.Σ.Υ. ‾ Βιολιστής παραδοσιακής κρητικής μουσικής
Θεοδοσοπούλου Ειρήνη Μουσικολόγος ‾ Υποψήφιος διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Δαλιανούδη Ειρήνη Μουσικολόγος ‾ Υποψήφια διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Σπυρόπουλος Σπυρίδων Μουσικολόγος ‾ Υποψήφιος διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Κίτσιος Γεώργιος Μουσικολόγος ‾ Υποψήφιος διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Αρκαδόπουλος Αλέξανδρος Μουσικολόγος ‾ Υποψήφιος διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Κυριαζή Κωνσταντίνα Μουσικολόγος
Γρυσμπολάκης Μανώλης Μουσικολόγος ‾ Υποψήφιος διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
ΠλουμίδηςΜανούσος Μουσικολόγος ‾ Υποψήφιος διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Τερζής Χρήστος Μουσικολόγος ‾ Υποψήφιος διδάκτωρ της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής Πανεπιστημίου Αθηνών,
Τζωρτζοπούλου Σταυρούλα Φιλόλογος
Υπεύθυνος Ηχοληψίας
Νίκος Διονυσόπουλος Μηχανικός Ήχου ‾ Ερευνητής Ελληνικής Μουσικής
Πεϊκίδης Ιωάννης Υποψήφιος διδάκτωρ Μουσικής Ακουστικής Πανεπιστημίου Αθηνών (Συνεργάτης)
Υπέυθυνος Βάσης δεδομένων
Σπυρίδης Χαλάραμπος Καθηγητής Μουσικής Ακουστικής, Πληροφορικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Ρουμελιώτης Μανος Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας (Συνεργάτης)
Προϊόντα που προέκυψαν από το παραπάνω πρόγραμμα
- 39 δίσκοι (CD)
- 59 συνεντεύξεις απομαγνητοφωνημένες
- 65 μελωδίες καταγραμμένες στο πεντάγραμμο και καθαρογραφημένες σε Η/Υ
- 61 μελωδίες καταγραμμένες στο πεντάγραμμο, αλλά μη καθαρογραφημένες σε Η/Υ
- 36 καταγραμμένες μελωδίες σε μορφή ανάλυσης από τις οποίες 20 έχουν ήδη εισαχθεί στη βάση δεδομένων.
- 320 φωτογραφίες (slides)
- 28 βιντεοταινίες (S-VHS) με το βιντεοσκοπημένο υλικό
- Η Βάση Δεδομένων, όπου έχουν περαστεί όλα τα σχετικά στοιχεία.
Βάση δεδομένων του προγράμματος
Στην βάση δεδομένων του προγράμματος συμπεριλαμβάνεται καταγεγραμμένο και ταξινομημένο σε ειδικές κατηγορίες όλο το υλικό της παραπάνω έρευνας, Καταγράφονται μελωδίες, χοροί, όργανα, βιογραφικά στοιχεία των μουσικών και φωτογραφικό υλικό.