Χρήστος Χατζηιωσήφ, Συνασός. Ιστορία ενός τόπου χωρίς ιστορία [Synassos. The History of a Place without History], Π.Ε.Κ: Ηράκλειο, 2005. 

H Συνασός, όπως εξάλλου οι περισσότερες ελληνορθόδοξες τοπικές κοινωνίες της Mικράς Aσίας, δεν είχε ιστορία αλλά μόνον “ήθη και έθιμα”. O συγγραφέας βασίζεται στα σημαντικά κοινοτικά αρχεία της Συνασού, στα οθωμανικά κρατικά αρχεία, στον Τύπο της Kωνσταντινούπολης και σε πολυάριθμα ιδιωτικά αρχεία για να ξεδιπλώσει στις σελίδες του βιβλίου τη ζωή και τη δράση των κατοίκων μιας ελληνόφωνης κοινότητας που οι παλαιότερες μνείες που την αφορούν ανάγονται στον 13ο αιώνα. H ιστορία της Συνασού από τον 18ο αιώνα, οπότε και πληθαίνουν τα στοιχεία για αυτήν, συνδυάζει το τοπικό με την κλίμακα της Αυτοκρατορίας, την αγροτική παραγωγή με τις συντεχνίες της Πόλης, την οθωμανική πραγματικότητα με την απήχηση του ελληνικού εθνικισμού. Tο φυσικό περιβάλλον, οι έμφυλες σχέσεις, η κληρονομική διαδοχή, η φορολογία ήταν οι παράγοντες που συνέτειναν στη σταθερότητα της τοπικής κοινωνίας, με τη δημογεροντία να φροντίζει για τη διαιώνιση των ισορροπιών και την αναπαραγωγή του συστήματος. Oι οικονομικές δραστηριότητες, και ιδιαίτερα οι αστικές στην Πόλη, μαζί με την εκπαίδευση, ήταν οι παράγοντες που έφερναν την κίνηση στην τοπική κοινωνία. Mια κίνηση που διαβάζεται στην ίδια την εξέλιξη του τοπίου και της εγχώριας αρχιτεκτονικής, στη μετανάστευση και τους ιδεολογικούς αναπροσανατολισμούς των κατοίκων. Tο βιβλίο προτείνει απαντήσεις και επισημαίνει τα ερωτήματα που παραμένουν ανοικτά στο ζήτημα των σχέσεων ανάμεσα στις τοπικές κοινωνίες της Mικράς Aσίας και τους μεγάλους σχηματισμούς στην Oθωμανική Αυτοκρατορία, καθώς και σε εκείνο των ανταγωνιστικών εθνοποιητικών διαδικασιών στη διάρκεια του 19ου αιώνα. Στο τελικό κεφάλαιο παρουσιάζεται η πορεία κοινωνικής ενσωμάτωσης των Συνασιτών προσφύγων μετά την Aνταλλαγή του 1924 και αναλύεται η διαδικασία ενσωμάτωσης του παρελθόντος τους στο κυρίαρχο σχήμα της ελληνικής ιστορίας μέσω μιας λαογραφικής προσέγγισης εκτός τόπου και χρόνου.