Ο ιταλικός ορίζοντας των Ελλήνων καλλιτεχνών: 18ος-19ος αιώνας
2017-2021
Δημοσιεύσεις
Π. Ιωάννου, Έλληνες καλλιτέχνες στην ιταλική χερσόνησο (18ος -19ος αι.), υπό έκδοση, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Σχολιασμένη έκδοση του κώδικα «Περί Ζωγραφίας».
(Η έκδοση αναρτάται προσωρινά και υπόκειται σε αλλαγές και διορθώσεις)
Επιστημονικός υπεύθυνος: Παναγιώτης Κ. Ιωάννου
Στο πρόγραμμα, που αποτελεί κατά κάποιον τρόπο συνέχεια και επέκταση του προγράμματος «Έλληνες καλλιτέχνες στη Δύση (15ος-18ος αι.)», διερευνάται, μέσα από γραπτά και εικαστικά τεκμήρια η δραστηριότητα ελλήνων καλλιτεχνών οι οποίοι μαθήτευσαν ή/και εργάστηκαν σε διάφορες πόλεις της ιταλικής χερσονήσου από τα τέλη του 18ου έως τα τέλη του 19ου αιώνα.
Ας σημειωθεί ότι οι περιπτώσεις αυτών των καλλιτεχνών ουδέποτε μέχρι τώρα έχουν μελετηθεί συστηματικά – συναντώνται στη βιβλιογραφία μόνον ως φευγαλέες αναφορές. Υλικό αντλείται από τα αρχεία των ιταλικών ακαδημιών, από αλληλογραφίες καλλιτεχνών, και από άλλα, ιταλικά και ελληνικά, δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, μουσεία, συλλογές και πινακοθήκες, όπως επίσης και από τον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο, καταλόγους εκθέσεων, κ.ά. Μέσα από τα παραπάνω τεκμήρια αναδεικνύεται αφενός η μαθητεία και συμμετοχή των ελλήνων καλλιτεχνών στο πλαίσιο της ιταλικής παραγωγής κατά τα χρόνια της παραμονής τους στην ιταλική χερσόνησο αφετέρου η διαμορφωτική επίδραση των σπουδών και της ευρύτερης καλλιτεχνικής παιδείας που απέκτησαν στο ίδιο περιβάλλον. Παράλληλα, διερευνάται ο ρόλος των καλλιτεχνών αυτών στην εικαστική παραγωγή που συντελέστηκε εντός των (σχεδιαζόμενων, νεόδμητων και μεταβαλλόμενων) συνόρων του ελληνικού κράτους κατά την εξεταζόμενη περίοδο: από τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν στις ελληνικές χώρες, ιδίως στον χώρο του Ιονίου, αλλάζουν οι προϋποθέσεις και οι προτεραιότητες των παραγόντων που εμπλέκονται στην εικαστική παραγωγή, με τη σαφή αναζήτηση (και βαθμηδόν αφομοίωση) προτύπων από την ιταλική τέχνη, μέχρι την ίδρυση και τις πρώτες δεκαετίες ύπαρξης του ελληνικού κράτους, όταν η «συμμόρφωση» της εικαστικής παραγωγής με εκείνη της Δύσης επιβάλλεται από την κυρίαρχη εθνική ιδεολογία.
Στο ίδιο πρόγραμμα εντάσσεται η σχολιασμένη έκδοση τού, άγνωστου μέχρι τώρα, κώδικα «Περί Ζωγραφίας», που φυλάσσεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Ιστορικά Αρχεία Γιάννη Βλαχογιάννη, Β΄, αριθμ. 27). Με τα περιεχόμενα του εν λόγω κώδικα, που συντάχθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, μετακενώνονται στον ελληνικό χώρο καλλιτεχνικές ιδέες και πρακτικές οδηγίες ζωγραφικής από αντίστοιχες πραγματείες, κατά κύριο λόγο ιταλικές.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Παναγιώτης Κ. Ιωάννου (Αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης)
Ερευνητική ομάδα: Αντώνης Διγαλάκης (Υποψήφιος διδάκτωρ στην Ιστορία της Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης). Γιάννης Γαλανόπουλος (Υποψήφιος διδάκτωρ στην Ιστορία της Τέχνης, Τμήμα θεωρίας και ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ)
Ερευνητική Ομάδα
