Ιστορικές και αρχαιολογικές μαρτυρίες για το υδάτινο περιβάλλον και τη διαχείριση υδάτινων πόρων στην Κρήτη της βενετικής και της οθωμανικής περιόδου

Επιστημονικός υπεύθυνος: Αντώνης Αναστασόπουλος

Ερευνητική ομάδα: Μαρία Βακονδίου, Γιάννης Σπυρόπουλος

Η μακρά ιστορία της διαχείρισης υδάτινων πόρων στο νησί της Κρήτης, στην καρδιά της ανατολικής Μεσογείου, έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα στον σχεδιασμό και την κατασκευή ποικίλων έργων (υδροληπτικών και υδρομαστευτικών, έργων μεταφοράς και διανομής νερού κ.ά.) με τα οποία οι διάφοροι πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν στο νησί αντιμετώπισαν τις ποικίλες ανάγκες ύδρευσης σε μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες.

Κύριο προϊόν του έργου είναι η συγκρότηση ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων στην οποία έχουν συγκεντρωθεί και οργανωθεί περισσότερες από 1.000 ιστορικές και αρχαιολογικές μαρτυρίες που αφορούν το υδάτινο περιβάλλον και τη διαχείριση των υδάτινων πόρων κατά τη βενετική και την οθωμανική περίοδο της κρητικής ιστορίας. Η χρησιμότητα μιας τέτοιας συμβολής δεν περιορίζεται μόνο στην εμβάθυνση της γνώσης μας για τους παρελθόντες πολιτισμούς του νησιού. Σε συνθήκες έντονων κλιματικών αλλαγών, οι οποίες αναμένεται τις επόμενες δεκαετίες να δημιουργήσουν στην περιοχή και στη νήσο σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα (ξηρασία, πλημμυρικά φαινόμενα κτλ.), η μελέτη του παρελθόντος αποκτά ιδιαίτερη επικαιρότητα και αξία, καθώς μπορεί, αφενός, να εμπλουτίσει με τα δεδομένα της ιστορικής εμπειρίας τη σύγχρονη συζήτηση για τη διαχείριση των ολοένα και πιο σπάνιων υδάτινων πόρων και, αφετέρου, να ευαισθητοποιήσει τους κατοίκους του νησιού για την ανάγκη οικονομίας και χρηστής διαχείρισής τους.

Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας και του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας στο πλαίσιο της Συμφωνίας Συμβιβασμού μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της εταιρείας Siemens.

Προϊόντα του προγράμματος

• Βάση δεδομένων http://waterincrete.ims.forth.gr/
  Στη βάση δεδομένων έχουν συγκεντρωθεί και οργανωθεί περισσότερες από 1.000 ιστορικές και αρχαιολογικές μαρτυρίες που αφορούν το υδάτινο περιβάλλον και τη διαχείριση των υδάτινων πόρων κατά τη βενετική και την οθωμανική περίοδο της κρητικής ιστορίας. Η βάση καθιστά προσβάσιμα στην επιστημονική κοινότητα και το ευρύ κοινό δημοσιευμένα και αδημοσίευτα ιστορικά και αρχαιολογικά τεκμήρια προκειμένου με αυτό τον τρόπο να συμβάλει στη μελέτη της ιστορίας της διαχείρισης υδάτινων πόρων στην Κρήτη.
• Y. Spyropoulos, "Running Water for the Officials, Rainwater for the Poor: Symbolic Use and Control of Water in Ottoman Crete", εγκεκριμένο για δημοσίευση στο περιοδικό Water History.