Θόδωρος Χατζηπανταζής, Το Ελληνικό Ιστορικό Δράμα. Από το 19ο στον 20ό αιώνα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2006

Εκδόσεις ΙΜΣ

Το Ιστορικό Δράμα καλλιεργήθηκε από τους Έλληνες συγγραφείς των δύο τελευταίων αιώνων, με μια μαζικότητα, πάθος και διάρκεια, που δεν παρατηρούνται στη δραματική παραγωγή κανενός άλλου λαού της Ευρώπης. Υιοθετημένο από τους πρωτοπόρους του ρομαντικού κινήματος στα χρόνια της Μεγάλης Ιδέας (Ιωάννης Ζαμπέλιος, Αλέξανδρος Ραγκαβής, Δημήτριος Βερναρδάκης, Αντώνιος Αντωνιάδης) κληροδοτήθηκε στους επιγόνους τής μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εποχής (Νίκος Καζαντζάκης, Γιώργος Θεοτοκάς, Άγγελος Σικελιανός, Βασίλης Ρώτας κ.ά.) για να γίνει βασικό μέσο σχολιασμού των νέων εθνικών περιπετειών, ως τα χρόνια της Μεταπολίτευσης και της ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Κατά πάσα πιθανότητα, το φαινόμενο οφείλεται στην ιστοριοκρατική διάπλαση της εγχώριας εθνικής ταυτότητας και στα σχήματα συλλογικής και όχι ατομικής συνείδησης που επικράτησαν στο βίο ενός λαού με καθυστερημένη προσέλευση στην αστική και βιομηχανική οργάνωση του Δυτικού κόσμου. Μέσα από την εξέταση των σημαντικότερων ιστορικών δραμάτων της περιόδου, η παρούσα μελέτη επιχειρεί να παρακολουθήσει την ιδεολογική πορεία και τις ταλαντεύσεις στους προσανατολισμούς της εγχώριας κοινωνίας στα διακόσια τελευταία χρόνια. Προσπαθεί να παρακολουθήσει τις αυξομειώσεις των αντιευρωπαϊκών και φιλοευρωπαϊκών ρευμάτων στη χώρα, τις απόπειρες σύνθεσης της χριστιανικής και της αρχαίας ελληνικής παράδοσης, την όψιμη και δισταχτική αρχικά ενσωμάτωση του λαϊκού πολιτισμού στην εθνική παιδεία, την όψιμη και δισταχτική ένταξη των γυναικών στο σώμα των πολιτών, την ταλάντευση ανάμεσα σε αντίπαλα γλωσσικά πρότυπα, τις προσπάθειες μετάβασης από τον πατροπαράδοτο εθνικισμό στον διεθνισμό των νεότερων χρόνων. Στο εκτενές Παράρτημα του τόμου, καταγράφονται όλα τα στοιχεία διακοσίων πενήντα περίπου βασικών κειμένων του συγκεκριμένου δραματικού είδους.