Η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου Εικόνας, Ήχου και Κίνησης στόχο έχει να αξιοποιήσει το υλικό που συλλέγεται στους υπόλοιπους τομείς, κέντρα και εργαστήρια του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών και μέσα από την διαχείριση του υλικού τεκμηρίωσης της ιστορίας και του πολιτισμού να δημιουργήσει σενάρια παρουσίασης της Μεσογειακής Ιστορίας και του Πολιτισμού, να υλοποιήσει επιστημονικά ντοκιμαντέρ και να σχεδιάσει θεατρικές, μουσικές και χορευτικές παραστάσεις. Με αυτόν τον τρόπο θα αναδείξει και θα προβάλει την πολιτιστική κληρονομιά, σε συνδυασμό με την οργάνωση δράσεων και πολυθεαμάτων (όπως φεστιβάλ και εκθέσεις με χρήση πολυμέσων) και με την παραγωγή ψηφιακών προϊόντων. Επιπλέον, το Εργαστήριο στοχεύει στην συνεργασία με άλλα Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και Πολιτιστικά Ιδρύματα για την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων, σε συνδυασμό με την εκπαίδευση φοιτητών και νέων ερευνητών στις διαδικασίες ανάδειξης και προβολής του «ψηφιακού πολιτιστικού περιεχομένου», μέσα από τη συμμετοχή τους στις ερευνητικές δράσεις του Εργαστηρίου.
Στα ερευνητικά ενδιαφέροντα του εργαστηρίου συμπεριλαμβάνονται η σχέση εικόνας, θεάτρου, μουσικής και χορού, οι τοπικές παραδόσεις στις αναπαραστατικές τέχνες και οι αναπαραστάσεις του αρχαίου θεάτρου, του χορού και της μουσικής με παράλληλη συγκριτική θεώρηση με τις εξελίξεις στο εξωτερικό. Το εργαστήριο στοχεύει επίσης να αναδείξει το πλούσιο υλικό Εθνομουσικολογίας, το οποίο ξεκίνησε να συγκεντρώνεται στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών το 1987, και να το παρουσιάσει στο κοινό μέσω του Διαδικτυακού Αρχείου Ιστορίας και Πολιτισμού του Ινστιτούτου. Σκοπός είναι η συνέχιση της συλλογής τραγουδιών, οργανικών συνθέσεων, ποιητικών κειμένων, ηχογραφήσεων και συνεντεύξεων και η προβολή τους στο ευρύτερο και ξένο κοινό, καθώς και η διεξαγωγή σεμιναρίων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και μουσικών εκδηλώσεων για τη διάχυση της έρευνας. Επιπλέον στόχος είναι η συνέχιση της δραστηριότητας στον τομέα του ντοκιμαντέρ∙ διαθέτοντας τον κατάλληλο εξοπλισμό, από το 1991 το εργαστήριο έχει ήδη δημιουργήσει σειρά ντοκιμαντέρ (για τον Ελ Γκρέκο, το Ηράκλειο, την Αργυρούπολη και την παραδοσιακή κρητική μουσική), τα οποία προβλήθηκαν στα εθνικά τηλεοπτικά δίκτυα.
Το Αρχείο του καθηγητή εθνομουσικολογίας, διακεκριμένου μέλους και υποδειγματικού συνεργάτη του ΙΜΣ, Γ. Αμαργιανάκη (1938-2003) κατέχει εξέχουσα θέση στις συλλογές του Εργαστηρίου. Περιλαμβάνει τα τεκμήρια και το οπτικοακουστικό υλικό από το σύνολο της ερευνητικής δραστηριότητας του καθηγητή, όπως αυτή διαρθρώθηκε στα τρία μεγάλα προγράμματα που εκπόνησε στο Ινστιτούτο:
Από το 2018 επιπλέον στόχος του Εργαστηρίου είναι 1) η ανάπτυξη της έρευνας στην ιστορία του κινηματογράφου, η οποία δεν έχει αποτελέσει ερευνητικό πεδίο του Ινστιτούτου στο παρελθόν, 2) η σύνδεση της κινηματογραφικής έρευνας με την έρευνα σε άλλους τομείς των ανθρωπιστικών σπουδών και 3) η συλλογή και αξιοποίηση κινηματογραφικού αρχειακού υλικού. Ως προς την κινηματογραφική έρευνα, αυτή κυρίως εστιάζει στον ελληνικό κινηματογράφο, τις αναπαραστάσεις στον μεσογειακό και ευρύτερα νησιώτικο πολιτισμό, σε κινηματογραφικά ζητήματα σχετιζόμενα με την Κρήτη και στις σχέσεις του κινηματογράφου με άλλες τέχνες. Επιπλέον το Εργαστήριο έχει δημιουργήσει στενές σχέσεις με τον Τομέα Θεατρολογίας, πραγματοποιώντας σειρά θεατρικών εκδηλώσεων και συντονίζοντας ψηφιακά θεατρικά projects.
Σημαντικότερα επιτεύγματα από το 2018
Το Εργαστήριο Εικόνας, Ήχου και Κίνησης, το οποίο δημιουργήθηκε το 1986 από καθηγητές μουσικολογίας, θεατρικών σπουδών και ιστορίας τέχνης σε συνεργασία με έλληνες κινηματογραφιστές, ήταν ενεργό μέχρι το 2003. Ανανέωσε τη δραστηριότητά του το 2018, μετά από 15 περίπου χρόνια, και από την επαναλειτουργία του το 2018, τα κυριότερα έργα του έχουν αποτελέσει τα εξής:
Υπό την αιγίδα και την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
Διοργάνωση: Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Ι.Τ.Ε.
Συνεργαζόμενοι φορείς:
Ένωση Φιλολόγων Ν. Ηρακλείου
Τοπικό Θεματικό Δίκτυο Πολιτιστικών Θεμάτων Camera On της Δ.Δ.Ε. Ηρακλείου
Με την υποστήριξη του Κοινωνικού Χώρου των Ιδρυμάτων Α. & Μ. Καλοκαιρινού
Στόχος του project είναι η διάσωση, καταγραφή και ανάδειξη του έργου του Ερρίκου Θαλασσινού (1927-2000), του σκηνοθέτη, σεναριογράφου, συγγραφέα και στιχουργού από το Ηράκλειο της Κρήτης, μέσα από σειρά δράσεων. Επί του παρόντος, με την άδεια της οικογένειας του δημιουργού, έχουν ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση και η τεκμηρίωση του υλικού από το προσωπικό αρχείο του Ερρίκου Θαλασσινού (Υπεύθυνος: Γρηγόρης Βοσκάκης).
Η πολιτιστική δράση αφορά στη δημιουργία και την έκδοση ενός τρίγλωσσου βιβλίου-cd (ελληνικά-αγγλικά-γαλλικά) με θέμα τις καταγραφές τραγουδιών της Σμύρνης στα τέλη του 19ου από τον L. A. Bourgault Ducoudray που εκδόθηκαν υπό τον τίτλο Trente Mélodies Populaires de Grèce & d’ Orient).
Μια «κατακερματισμένη» παράσταση, εμπνευσμένη από τις ανώνυμες μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι έζησαν και μεγάλωσαν στο Ρέθυμνο του χθες και του σήμερα. Φωνές σημερινών γονιών, νέων, μαθητών. Ένα συνονθύλευμα καθημερινού λόγου, ακαδημαϊκής γνώσης, σωματικότητας, ποίησης και ζωντανής μουσικής.
Η πράξη με τίτλο «Διεθνείς Κινηματογραφικές Παραγωγές στην Ελλάδα: Η περίπτωση της Κρήτης» εκτελείται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Σκοπός του ερευνητικού έργου είναι η ιστορική μελέτη διεθνών κινηματογραφικών παραγωγών που πραγματοποιήθηκαν στην Κρήτη, νησί το οποίο έχει υπάρξει προορισμός σημαντικού αριθμού ξένων κινηματογραφιστών και παραγωγών από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια έως σήμερα. Ειδικότερα, το πρόγραμμα εξετάζει τους λόγους για τους οποίους προσελκύστηκαν ξένοι παραγωγοί και δημιουργοί στην Κρήτη, το νομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δραστηριοποιήθηκαν και τις συνέπειες της έλευσης των κινηματογραφικών συνεργείων σε επίπεδο τοπικής οικονομίας και κοινωνίας.
Στόχος του ερευνητικού project είναι η ψηφιοποίηση, η τεκμηρίωση και η επιμέλεια έκδοσης των θεατρικών έργων του Στρατή Καρρά, καθώς και η ανάδειξη της συμβολής του στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό.
Το Διιδρυματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στις Θεατρικές και Κινηματογραφικές Σπουδές συνδιοργανώνεται και διεξάγεται από το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, με σκοπό την από κοινού προαγωγή της επιστήμης και της έρευνας στις ιστορικές και θεωρητικές σπουδές του θεάτρου και του κινηματογράφου. Το πρόγραμμα συνδυάζει τη μελέτη των δύο συγγενικών αυτών πεδίων στους νεότερους χρόνους, σε παγκόσμιο και ελληνικό επίπεδο, στοχεύοντας στην σε βάθος κατανόηση και έρευνα σε καίριους τομείς του ελληνικού πολιτισμού σε συνάρτηση με το παγκόσμιο πολιτιστικό και ιστορικό γίγνεσθαι. Στόχος είναι η δημιουργία εξειδικευμένων ερευνητών και ερευνητριών στην κριτική μελέτη και επιστημονική αξιοποίηση του θεάτρου και του κινηματογράφου, καταλλήλως καταρτισμένων να απασχοληθούν στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, να συμμετάσχουν σε ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα και να ακολουθήσουν διδακτορικές σπουδές που θα τους επιτρέψουν να στελεχώσουν πανεπιστημιακά τμήματα και ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Στα θεατρολογικά ερευνητικά αντικείμενα του μεταπτυχιακού προγράμματος εμπίπτουν: πολυσχιδές αρχειακό και καλλιτεχνικό πρωτογενές υλικό, συμπεριλαμβανομένων θεατρικών έργων, χειρογράφων και πληροφοριών επί των παραστάσεων˙ ζητήματα θεατρικής συγγραφής, σκηνοθεσίας, σκηνογραφίας, ενδυματολογίας, υποκριτικής, μουσικής, θεατρικών μεταφράσεων, θεατρικών κτηρίων και λαϊκού θεάτρου˙ και ζητήματα θεωρίας θεάτρου και πρόσληψης έργων της αρχαιότητας. Σε ό,τι αφορά τον κινηματογράφο, το πρόγραμμα ειδικεύεται στην ιστορική, αρχειακή και υφολογική μελέτη ταινιών μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και σεναρίων, εξετάζει ερευνητικά τους τομείς της σκηνοθεσίας, σκηνογραφίας, ενδυματολογίας, υποκριτικής και μουσικής συνοδείας και μελετά ζητήματα κινηματογραφικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, θεωρίας κινηματογράφου και πρόσληψης της αρχαιότητας. Επιπλέον, το μεταπτυχιακό πρόγραμμα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη μελέτη των σχέσεων θεάτρου και κινηματογράφου και των δύο αυτών τεχνών με άλλες τέχνες.
Παραγωγή του εργαστηρίου είναι οι ταινίες ντοκιμαντέρ
Υποστήριξη της παραγωγής του ντοκιμαντέρ Μεταφορά (2020) του Ηλία Γιαννακάκη
https://www.imdb.com/title/tt13678710/companycredits?ref_=tt_dt_co
Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών: Παρουσίαση (2019)
Συντελεστές
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μιχάλης Φελάνης
Το μυστικό, 1993
Διάρκεια: 59'
Συντελεστές
ΣΕΝΑΡΙΟ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Σταύρος Ψυλλάκης
ΕΠΙΣΤΗΜ. ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Γιώργος Αμαργιανάκης, Γιώργος Νικολακάκης, Νίκος Διονυσόπουλος
ΔΙΕΥΘ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: Κώστας Παπαναστασάτος- Σταύρος Ψυλλάκης
ΗΧΟΛΗΨΙΑ: Νίκος Διονυσόπουλος
ΜΟΝΤΑΖ: Γιώργος Τριανταφύλλου
ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Αποστόλης Ασημάκης
ΔΙΕΥΘ. ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Σταύρος Ψυλλάκης
Υπόθεση
Ένας γέρο-μάστορας ο Μανώλης Σταγάκης και ο γιος του Μιχάλης, 80 και 40 χρονών αντίστοιχα, κατασκευάζουν κρητικές λύρες στο εργαστήριό τους, στο Ρέθυμνο. Η συνέχεια πατέρα-γιου και οι μεταξύ τους διαφοροποιήσεις, ξεφεύγουν από το προσωπικό επίπεδο και σκιαγραφούν τη διαμάχη ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο. Η διαμάχη αυτή, σε συνδυασμό με τη διαδικασία κατασκευής τού οργάνου, οδηγούν βαθμιαία ΣΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ. Αυτό που κάνει τις λύρες και κελαηδούν πιο νόστιμα όπως λέει ο γέρο-μάστορας.
Τ’ αδέρφια, 1994
Διάρκεια: 62'
Συντελεστές
ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ: Γιώργος Νικολακάκης
ΣΕΝΑΡΙΟ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΟ: Σταύρος Ψυλλάκης
ΕΠΙΣΤΗΜ. ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Γιώργος Νικολακάκης, Νίκος Διονυσόπουλος
ΔΙΕΥΘ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: Φίλιππος Κουτσαφτής– Δημήτρης Κατσαΐτης
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΗΧΟΥ: Μαρίνος Αθανασόπουλος
ΗΧΟΛΗΨΙΑ: Βαγγέλης Παπαδόπουλος, Επαμεινώνδας Χατζηνικολής
ΜΟΝΤΑΖ: Δέσποινα Μαρουλάκου
ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Αποστόλης Ασημάκης, Κωστής Γιούργος
ΔΙΕΥΘ. ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Σταύρος Ψυλλάκης
Υπόθεση
Η ταινία καταγράφει μία από τις σπάνιες συνευρέσεις βοσκών της Ανατολικής και της Δυτικής Κρήτης. Ανθρώπων τόσο κοντά και τόσο μακριά....
Το 1985, σε μια σπηλιά του Ψηλορείτη, οι βοσκοί της περιοχής, βρίσκουν ανθρώπινα οστά. Τα ντοκουμέντα αυτά αποδίδονται σε συναγωνιστές του Δασκαλογιάννη που δραπέτευσαν από τις φυλακές των Τούρκων, κατά τον ξεσηκωμό του 1770. Η εύρεση των οστών γίνεται αφορμή για την αδελφοποίηση 3 κοινοτήτων της ορεινής Κρήτης. Της Γέργερης, της Νιβρίτου [περιοχές που βρέθηκαν τα οστά] και της Ανώπολης Σφακίων [τόπος καταγωγής των νεκρών].
Έκτοτε, κάθε χρόνο που οι βοσκοί του Ψηλορείτη γιορτάζουν τον 'Άγιο τους στην περιοχή της σπηλιάς, έρχονται και οι αδελφοί τους από τα Λευκά Όρη (Σφακιανοί) για να κάνουν μνημόσυνο στους νεκρούς τους. Στη συνέχεια επακολουθεί κοινό γλέντι των "φίλων και αδελφών".
Το γλυκύ έαρ της Αργυρούπολης (Μεγάλη Παρασκευή με τα παιδιά ενός Κρητικού χωριού),
Διάρκεια: 49'
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Θόδωρος Χατζηπανταζής
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: Σταύρος Ψυλλάκης
ΔΙΕΥΘ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: Φ. Κουτσαφτής και Σ. Ψυλλάκης
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΗΧΟΥ: Ν. Διονυσόπουλος, Λ. Σπηλιόπουλος
ΜΟΝΤΑΖ: Δ. Μαρουλάκου
ΛΥΡΑ: Στέλιος Ηλιάκης
ΨΑΛΜΟΣ «Ω γλυκύ μου έαρ»: Μανώλης Χατζημάρκος
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών. Συγχρηματοδότηση Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Κρήτης (στο πλαίσιο των αναπτυξιακών προγραμμάτων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων)
Δομίνικος Θεοτοκόπουλος: Ψηφίδες ενός αινιγματικού μωσαϊκού
Διάρκεια: 120'
Ένα κινηματογραφικό δίπτυχο του Θόδωρου Χατζηπανταζή
Επιστημονικός συνεργάτης: Νίκος Χατζηνικολάου
Διεύθυνση φωτογραφίας: Φίλιππος Κουτσαφτής
Διεύθυνση παραγωγής: Σταύρος Ψυλλάκης
Επιμέλεια ήχου: Νίκος Διονυσόπουλος
Μοντάζ: Μανώλης: Χειλαδάκης
Παραγωγή: Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Τ.Ε.) σε συγχρηματοδότηση με τη Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Κρήτης στο πλαίσιο των αναπτυξιακών προγραμμάτων των Ε.Κ.
Μέρος Πρώτο: Η φυγή
Μέρος Δεύτερο: Η επιστροφή
El Greco: Pieces of an Artistic Puzzle (English version)
Διάρκεια: 120'
A Diptych by Theodore Hadjipantazis
Collaborating Art Historian: Nicos Hadjinicolaou
Director of Photography: Philippos Koutsaftis
Production Manager: Stavros Psyllakis
Sound Engineer: Nikos Dionyssopoulos
Editor: Manolis Chiladakis
Produced by the Institute of Mediterranean Studies (F.O.R.T.H.) in collaboration with the Secretariat General of the District of Crete
Part One: The Flight
Part Two: The Return
Ηράκλειο. Παλίμψηστος πόλη
Διάρκεια: 1:27'
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Θόδωρος Χατζηπανταζής
Παρασκευή 2 & Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2018
Προσεγγίσεις στην ιστορία του κινηματογράφου
Συνέδριο με τη συμμετοχή διδακτόρων, υποψήφιων διδακτόρων και μεταπτυχιακών και προπτυχιακών φοιτητών του Πανεπιστήμιου Κρήτης.
Με την υποστήριξη του Ειδικού Λογαριασμού και του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστήμιου Κρήτης.
Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Ρέθυμνο
Πρόγραμμα συνεδρίου
Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2018
Εκδήλωση: Ιστορίες εμπιστοσύνης και ντοκιμαντέρ
Προβολή της ταινίας Ο άνθρωπος που ενόχλησε το σύμπαν (2000) και συζήτηση με τον σκηνοθέτη Σταύρο Ψυλλάκη.
Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Ρέθυμνο
Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2018
Η σκηνοθεσία της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας στην ψηφιακή εποχή
Διάλεξη: Αγγελική Πούλου (Δρ. Θεατρικών Σπουδών, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης)
Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Ρέθυμνο
4-5 Απριλίου 2019
Χρυσάνθη Σωτηροπούλου, Πανεπιστήμιο Πατρών
Διαλέξεις
«Η σχέση των κινούμενων σχεδίων με τις άλλες τέχνες: εικαστικά, μουσική, θέατρο, χορό», 4 Απριλίου 2019
«Ευρωπαϊκές ταινίες μικρού μήκους. Δυνατότητες επικοινωνίας και καλλιτεχνικής διαπαιδαγώγησης» 5 Απριλίου 2019
11 Απριλίου 2019
Νέλλη Καρρά
Διάλεξη: «Μια προσέγγιση στη δημιουργική διαδικασία μέσα από το Θέατρο Κωφών Ελλάδος και τη Δραματική Σχολή Αρχή Νέλλης Καρρά»
12 Απριλίου 2019
Βιωματικό θεατρικό εργαστήριο με τη Νέλλη Καρρά
20 Μαΐου 2019
Małgorzata Budzowska
Διάλεξη: «The Myth of Phaedra and its Contemporary Polish Stagings»
27-28 Ιουνίου 2019
κάθαρσις_ work in progress. Δοκιμή #2
καλλιτεχνική επιμέλεια - παραγωγή: [nomades artcore]
Τρίτη 17 Μαΐου 2022
Dr. Jana Dudková, Institute of Theatre and Film Research, CRA, Slovak Academy of Sciences.
Διάλεξη: "Distrust in the State Machinery in Contemporary Slovak Adaptations"
Τετάρτη 18 Μαΐου 2022
WORKSHOP Screen Adaptation Studies.
Mε τη συμμετοχή των: Melis Behlil (Kadir Has University), Jana Dudková (Institute of Theatre and Film Research, CRΑ, Slovak Academy of Sciences), Joyce Goggin (University of Amsterdam), Katerina Komi (University of Crete), Panayiota Mini (University of Crete, & IMS, FORTH), Shannon Wells-Lassagne (University of Burgundy)
Πρόγραμμα: https://www.ims.forth.gr/en/news-item/view?id=1305
Όμιλος Αριστείας, Δημιουργικότητας και Καινοτομίας: «Κινηματογραφική Λέσχη»
Φορέας Υλοποίησης: Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου Πανεπιστημίου Κρήτης (στο πλαίσιο της λειτουργίας των Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων, Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων).
Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικοί: Αρσένιος Αρσενάκης, Ειρήνη Ρενιέρη
Διάρκεια: 2020-2021
Link: http://gymaei-reth.weebly.com/kappaiotanuetamualphatauomicrongammarhoalphaphiiotakappa942-lambda941sigmachieta.html
