ΜΕΤΟΠΟ (ΠΕ4)
Τόποι και τοπία εξορυκτικής δραστηριότητας στον ελλαδικό χώρο, 19ος-20ός αιώνας.
2017-2021
Επιστημονική υπεύθυνη: Λήδα Παπαστεφανάκη
Οι ερευνητικές ομάδες του Τομέα της Μεσογειακής και Παγκόσμιας Οικονομικής Ιστορίας εξετάζουν την ανάπτυξη, τη διάρθρωση και τις μεταβολές των οικονομιών και κοινωνιών της Μεσογείου καθώς και των διασυνδέσεων και της ολοκλήρωσής τους στην παγκόσμια οικονομία κατά τη νεότερη και σύγχρονη εποχή. Ερευνούν συγκριτικά την οικονομική ανάπτυξη σε διαφορετικές χώρες και διαφορετικές ιστορικές περιόδους και εστιάζουν στις οικονομικές, κοινωνικές, θεσμικές και πολιτισμικές αλλαγές που συντελέστηκαν στη μετάβαση από την προβιομηχανική στην βιομηχανική κοινωνία και οικονομία. Επίσης μελετούν τους τρόπους και τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, τη συγκρότηση των οικισμών και των μετακινήσεων μέσα στον χώρο και τον χρόνο∙ την εργασία και την επιχειρηματικότητα σ' έναν "κόσμο σε κίνηση"∙ τόσο τις μεγάλες όσο και τις μικρές επιχειρήσεις∙ τον σχηματισμό και τη ρύθμιση των αγορών, τις δημόσιες πολιτικές σχετικά και τη συγκρότηση νεωτερικών κρατικών μηχανισμών∙ την καινοτομία και τις αδράνειες, τις τεχνολογικές και πολιτισμικές μεταφορές και τις κοινωνικές προϋποθέσεις τους. Υιοθετούν μια διεπιστημονική προσέγγιση που συνδυάζει την οικονομική και κοινωνική ιστορία με την οικονομική επιστήμη, την οικονομική γεωγραφία, την πολιτική και πολιτισμική θεωρία και ιστορία, την ιστορία των επιχειρήσεων και.την ιστορία της εργασίας.
Συνολικά, ο Τομέας επιθυμεί να προάγει ένα είδος ιστορίας που δίνει σημασία εξίσου στις δομές και στα δρώντα υποκείμενα -συμπεριλαμβανομένων συλλογικών υποκειμένων που συγκροτούνται στη βάση της τάξης, του φύλου και της εθνοτικής/εθνικής ταυτότητας.
Στο πεδίο ενδιαφερόντων του ο Τομέας διεξάγει σειρά ερευνητικών προγραμμάτων, συμποσίων, σεμιναρίων και δημοσιεύσεων, ενώ έχει συγκροτήσει ελεύθερα προσβάσιμες βάσεις δεδομένων. Επίσης προβλέπεται, σε συνεργασία με αντίστοιχα Πανεπιστημιακά Τμήματα της Ελλάδας και της Αλλοδαπής, η διαμόρφωση και συνδιοργάνωση Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών.
Επιστημονική υπεύθυνη: Λήδα Παπαστεφανάκη
Επιστημονικός Υπεύθυνος Χρήστος Χατζηιωσήφ
Ερευνητική ομάδα
Μεταδιδακτορικοί ερευνητές
Ελένη Κυραμαργιού
Υποψήφιοι Διδάκτορες
Γιώργος Γάσσιας
Θανάσης Νασιάρας
Δήμητρα Καρδακάρη
Φορέας Χρηματοδότησης Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης συνδιοργανώθηκαν δύο διεθνή Συμπόσια Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας, με οργανωτές τους Χρήστο Χατζηιωσήφ και Σωκράτη Πετμεζά:
Credit Activities in Eastern Mediterranean : Economic and Social Aspects, ca. 1750-1920
Ρέθυμνο, 29-30 Σεπτεμβρίου 2000
Συμμετείχαν, εκτός των οργανωτών, οι:
Les Societes Mediterraneennes dans un Age de Globalisation et de Crise (1873-1896)
Ρέθυμνο, 25-27 Αυγούστου 2003
Συμμετείχαν, εκτός των οργανωτών, οι:
Στα πλαίσια του προγράμματος ΕΛΙΣΤΟΚΑΙΝΟ, οργανώθηκε το διεθνές συνέδριο
Inquiring Temporal Otherness: Timekeeping and Attitudes towards Time in the Balkans and the Ottoman Empire (16th-20th c.),
Ρέθυμνο, IΜΣ-ΙΤΕ,, 23-24 Οκτωβρίου 2015.
Συμμετείχαν, εκτός των οργανωτών (Ανδρέας Λυμπεράτος, Μαρίνος Σαρηγιάννης, Δημήτρης Χαριτάτος), οι:
Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος METOPO (ΠΕ4) συνδιοργανώθηκε με το ΠΙΟΠ επιστημονική ημερίδα με τίτλο "Μεταλλευτικά τοπία και επιχειρήσεις στον ελλαδικό χώρο, 19ος-20ός αιώνας" στο Ιστορικό Αρχείο του ΠΙΟΠ, 22 Νοεμβρίου 2019. Στην ημερίδα χαρτογραφήθηκαν οι αρχειακές διαθεσιμότητες και παρουσιάστηκαν μελέτες περίπτωσης για τα μεταλλεία σε περιοχές όπως η Εύβοια, το Λαύριο, η Σέριφος, η Σαντορίνη, η Μακεδονία κλπ από την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας μέχρι τα μεταπολεμικά χρόνια.
Συμμετείχαν (εκτός από την οργανώτρια Λήδα Παπαστεφανάκη) οι:
Το ΙΜΣ-ΙΤΕ συνδιοργάνωσε, μαζί το Εργαστήριο Ιστορικής Έρευνας των νεότερων και σύγχρονων κοινωνιών του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και με το Université Lumière Lyon 2-LARHRA (ANR TIME-US programme), μια ημερίδα για νέους ερευνητές με θέμα “Labour and gender in South-European manufacture, 19th -20th centuries. Comparative perspectives” (έγινε στον χώρο του δικτύου Πράξις, Αθήνα 24 Φεβρουαρίου 2020).
Συμμετείχαν (εκτός από τις οργανώτριες Λήδα Παπαστεφανάκη και Manuela Martini):
Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Ηθική οικονομία. Ζητήματα ηθικής στον δημόσιο λόγο σχετικά με την αγορά και το κέρδος, Ελλάδα τέλος 19ου αιώνα – πρώτο μισό 20ού αιώνα» οργανώθηκε το διεθνές συνέδριο
«Ηθική και Οικονομία»
Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών – ΙΤΕ, Ρέθυμνο 11-12 Σεπτεμβρίου 2020
Συμμετείχαν, εκτός του οργανωτή (Νίκος Ποταμιάνος, ΙΜΣ-ΙΤΕ), οι:
«Commodities in History: Theoretical Reflections and Empirical Case Studies»
Διαδικτυακά σεμινάρια, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2022
Ο Τομέας Μεσογειακής και Παγκόσμιας Οικονομικής Και Κοινωνικής Ιστορίας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών οργάνωσε τη σειρά διαδικτυακών σεμιναρίων «Commodities in History: Theoretical Reflections and Empirical Case Studies» που πραγματοποιήθηκε σε 6 διαδικτυακά σεμινάρια τον Σεπτέμβριο - Οκτώβριο 2022. Μπορείτε να παρακολουθήσετε τα βιντεοσκοπημένα live streams εδώ.