Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών

Ερευνητικά Έργα

Η Πόλις γεννιέται

nomades artcore: «Η Πόλις γεννιέται»

Μια «κατακερματισμένη» παράσταση, εμπνευσμένη από τις ανώνυμες μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι έζησαν και μεγάλωσαν στο Ρέθυμνο του χθες και του σήμερα. Φωνές σημερινών γονιών, νέων, μαθητών. Ένα συνονθύλευμα καθημερινού λόγου, ακαδημαϊκής γνώσης, σωματικότητας, ποίησης και ζωντανής μουσικής.

PanArtExh

Ο θεσμός των Πανελληνίων Καλλιτεχνικών Εκθέσεων, 1938-1987

Το ερευνητικό έργο αποσκοπεί στη συστηματική τεκμηρίωση και την κριτική μελέτη των δεκαπέντε κρατικών Πανελλήνιων Καλλιτεχνικών Εκθέσεων, οι οποίες οργανώθηκαν την περίοδο 1938-1987 και αποτελούν τον σημαντικότερο εκθεσιακό θεσμό στην Ελλάδα στη διάρκεια του 20ου αιώνα.  Η μελέτη αυτή, βασισμένη σε εκτενή έρευνα σε δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές έργων τέχνης, καθώς και σε αποδελτίωση του καθημερινού και περιοδικού τύπου θα μας δώσει ουσιαστικές πληροφορίες για α) την ίδια την εικαστική παραγωγή στην Ελλάδα (λ.χ. τις δεσπόζουσες καλλιτεχνικές τάσεις), β) την κρατική παρέμβαση στον χώρο των τεχνών, γ) τις τάσεις στην αγορά της τέχνης, και δ) τον λόγο περί τέχνης που αναπτύχθηκε με αφορμή τις εκθέσεις και ο οποίος καθόρισε τον κυρίαρχο αισθητικό κανόνα, προωθώντας συστηματικά συγκεκριμένα καλλιτεχνικά πρότυπα και επηρεάζοντας άμεσα τόσο τις αντιλήψεις του φιλότεχνου κοινού, όσο και την πορεία της εικαστικής παραγωγής στην Ελλάδα.

VHSS

Virtual Historic Sailing Ships

Aνάδειξη της ναυτικής πολιτιστικής κληρονομιάς με την ανάπτυξη ολοκληρωμένης πλατφόρμας 3D ψηφιακών αναπαραστάσεων ιστορικών ιστιοφόρων.

GeSuLaQ

Γεωγραφία της επιτήρησης. Λοιμοκαθαρτήρια και υγειονομεία στο ελληνικό κράτος, 1821-1923

Στόχος του ερευνητικού προγράμματος είναι η καταγραφή των λοιμοκαθαρτηρίων και υγειονομείων που λειτούργησαν στο Ελληνικό κράτος από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821 έως το 1923, όταν οριστικοποιούνται τα σύνορά του μετά από μια δεκαετία πολέμων (1912-1922). Η έρευνα θα επικεντρωθεί τόσο στα λοιμοκαθαρτήρια, τα υγειονομεία και τους υγειονομικούς σταθμούς που ίδρυσε και λειτούργησε η κεντρική διοίκηση όσο και στα αντίστοιχα που κατασκεύασαν διάφοροι δήμοι, κυρίως νησιωτικοί, στην προσπάθειά τους να προστατεύσουν αφενός τον πληθυσμό τους, αφετέρου τις οικονομικές τους λειτουργίες.

UNPUBLISHED LAND REGISTERS

Γαιοκτησία και οικογενειακό αγροτικό εισόδημα στην Ελλάδα του 19ου αιώνα: τα ανέκδοτα «κτηματολόγια» της καποδιστριακής περιόδου (1830)

Στόχος του ερευνητικού προγράμματος «Γαιοκτησία και οικογενειακό αγροτικό εισόδημα στην Ελλάδα του 19ου αιώνα: τα ανέκδοτα «κτηματολόγια» της καποδιστριακής περιόδου (1830)» είναι η μελέτη μιας σειράς τοπικών γεωργικών στατιστικών από την περίοδο διακυβέρνησης του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια (1828-1831), άγνωστων στη βιβλιογραφία, και η αξιοποίησή τους για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την κατανομή του πλούτου και του εισοδήματος στο εσωτερικό της ελληνικής αγροτικής κοινωνίας αμέσως μετά τη λήξη της Επανάστασης.

VCAT-Gr

Ανάλυση της αλυσίδας αξίας του καπνού στην Ελλάδα (1949-1981)

Ο σκοπός αυτής της ερευνητικής πρότασης είναι η ιστορική ανάλυση του Ελληνικού καπνικού τομέα την περίοδο μεταξύ του τέλους του εμφύλιου πολέμου (1949) και την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ το 1981.

Διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές στην Ελλάδα: Η περίπτωση της Κρήτης

Διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές στην Ελλάδα: Η περίπτωση της Κρήτης

Η πράξη με τίτλο «Διεθνείς Κινηματογραφικές Παραγωγές στην Ελλάδα: Η περίπτωση της Κρήτης» εκτελείται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Σκοπός του ερευνητικού έργου είναι η ιστορική μελέτη διεθνών κινηματογραφικών παραγωγών που πραγματοποιήθηκαν στην Κρήτη, νησί το οποίο έχει υπάρξει προορισμός σημαντικού αριθμού ξένων κινηματογραφιστών και παραγωγών από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια έως σήμερα. Ειδικότερα, το πρόγραμμα εξετάζει τους λόγους για τους οποίους προσελκύστηκαν ξένοι παραγωγοί και δημιουργοί στην Κρήτη, το νομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δραστηριοποιήθηκαν και τις συνέπειες της έλευσης των κινηματογραφικών συνεργείων σε επίπεδο τοπικής οικονομίας και κοινωνίας.

Στρατής Καρράς

Το θεατρικό έργο του Στρατή Καρρά και η πολύπλευρη συμβολή του συγγραφέα στην πνευματική και κοινωνική ζωή του τόπου

Στόχος του ερευνητικού project είναι η ψηφιοποίηση, η τεκμηρίωση και η επιμέλεια έκδοσης των θεατρικών έργων του Στρατή Καρρά, καθώς και η ανάδειξη της συμβολής του στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό.

MAPFARM

Mapping the Early Farmers in Thrace

Τhe Laboratory of Geophysical-Satellite Remote Sensing and Archaeo-environment participates in the project MAPFARM which is held under the auspices of the Democritus University of Thrace and funded by Hellenic Foundation for Research and Innovation. The lab has undertaken the task of the large scale geophysical mapping of various neolithic sites in Xanthi and Rodopi.

H σπογγαλιεία του Αιγαίου

H σπογγαλιεία του Αιγαίου και το νησί της Καλύμνου, 19ος-20ος αιώνας

Συντονίστρια έργου: Καθηγήτρια Τζελινα Χαρλαύτη
Χρηματοδότηση: ΙΜΣ-ΙΤΕ
Διάρκεια: 2019-2023
Ερευνητική ομάδα ΙΜΣ-ΙΤΕ: Καθηγήτρια Joyce Goggin, Mιχαέλα Στεργιοπούλου

JaNet

Janissaries in Ottoman Port-Cities: Muslim Financial and Political Networks in the Early Modern Mediterranean​​​​​​​

ERC

Φορέας χρηματοδότησης: European Research Council Starting Grant scheme (StGr2019 no. 849911, στο πλαίσιο του H2020-EU.1.1.)
Επιστημονικός Υπέυθυνος: Γιάννης Σπυρόπουλος
Ημερομηνία έναρξης: 1 Φεβρουαρίου 2020, ημερομηνίας λήξης: 31 Ιανουαρίου 2025
Συνολικός Προϋπολογισμός: € 1,498,389
Θεσμός φιλοξενίας: ΙΜΣ/ΙΤΕ

MorEc

Ηθική και οικονομία. Ζητήματα ηθικής στον δημόσιο λόγο σχετικά με την αγορά και το κέρδος, Ελλάδα τέλος 19ου αιώνα - πρώτο μισό 20ού αιώνα

Το ερευνητικό πρόγραμμα “Ηθική οικονομία. Ζητήματα ηθικής στον δημόσιο λόγο σχετικά με την αγορά και το κέρδος, Ελλάδα τέλος 19ου αιώνα - πρώτο μισό 20ού αιώνα” έχει ως στόχους αφενός να συζητήσει την έννοια της “ηθικής οικονομίας” και να προωθήσει τον διεπιστημονικό διάλογο σχετικά, αφετέρου να προσεγγίσει γενικότερα την παρουσία ηθικών αξιών και εννοιών στον δημόσιο λόγο συλλογικοτήτων και ατόμων σχετικά με τον ανταγωνισμό, το κέρδος και άλλες πλευρές της καπιταλιστικής οικονομίας.

DE.F.I.C.I.T

Ολοκληρωμένο σύστημα λήψης αποφάσεων για την άρδευση καλλιεργειών σε επίπεδο Κρήτης με χρήση καινοτόμων τεχνολογιών

Αντικείμενο της προτεινόμενης πράξης είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος λήψης αποφάσεων σε μεγάλη χωρική κλίμακα (Υδατικό Διαμέρισμα Κρήτης) με σκοπό: α) τον ακριβή προσδιορισμό των αρδευτικών αναγκών, με γνώμονα τη βέλτιστη απόδοση των καλλιεργειών και την ορθή διαχείριση του υδατικού δυναμικού, β) το σχεδιασμό σεναρίων βέλτιστης προσαρμογής του γεωργικού τομέα με γνώμονα τις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές, και γ) τη δυναμική ενοποίηση των παραπάνω πληροφοριών μέσω της δημιουργίας πλατφόρμας για άμεση και σε πραγματικό χρόνο ενημέρωση επιχειρήσεων και φορέων, οι δράσεις των οποίων σχετίζονται άμεσα με το βέλτιστο σχεδιασμό και τη διαχείριση εγγειοβελτιωτικών έργων στην Περιφέρεια Κρήτης.

Ierapetra Harbour Survey

Geoarchaeological research in the broader area of Ierapetra harbour, Crete

In October 2019 the Ephorate of Underwater Antiquities in collaboration with the Laboratory of Geophysical Satellite Remote Sensing and Archaeoenvironment of IMS-FORTH undertook a scoping survey of the ancient harbour of Ierapetra (anc. Hierapytna) in Eastern Crete. The objective was to increase our understanding of the ancient harbour and its relationship with the present landscape. The survey examined the eastern mole, the modern harbour area and the western foreshore. The survey revealed a complex landscape, with changes over time that had not been previously noted and which affected the interpretation of the location and access to the ancient harbour. A series of previously unrecorded Roman structures were also identified.

ΔΙΑΤΟΠΟ

Διαχρονικά τοπία πολιτισμού της Κρήτης: Αναδεικνύοντας τον θαλάσσιο και ορεινό πλούτο του Μιραμπέλου

Κεντρικός στόχος του έργου ΔΙΑΤΟΠΟ αποτελεί η ανάπτυξη κατάλληλου πλαισίου εφαρμογής πρακτικών τεκμηρίωσης και ανάδειξης του θαλάσσιου και ορεινού πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος και πρόληψης κινδύνων συνδεδεμένων με φυσικούς και ανθρωπογενείς παράγοντες, με έμφαση στο ανατολικό Μιραμπέλο. Το έργο πρόκειται να ενεργοποιήσει και να εφαρμόσει δράσεις που θα περιλαμβάνουν την συλλογή πρωτότυπου αρχαιολογικού και ιστορικού υλικού, την ενοποίηση του θαλάσσιου (Ελούντα) και του ορεινού (Οξά) τοπίου στο πλαίσιο της δημιουργίας συνδυαστικών θαλάσσιων και χερσαίων γεωαρχαιολογικών διαδρομών, την μελέτη και ανάλυση των περιβαλλοντικών συνθηκών των αρχαιολογικών θέσεων, την τεκμηρίωση και χαρτογράφηση θέσεων με μεθόδους γεωπληροφορικής (αεροφωτογράφιση, υποβρύχια τεκμηρίωση, παράκτια, χερσαία και υποθαλάσσια γεωφυσική χαρτογράφηση, τρισδιάστατη τεκμηρίωση τοπίου και αρχιτεκτονικών δομών), την υλοποίηση εφαρμογής εικονικής πραγματικότητας για την ανάδειξη και προβολή του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου και την ευρεία διάχυση των αποτελεσμάτων. Το έργο βρίσκεται σε συμφωνία με τις προτεραιότητες της περιφερειακής στρατηγικής της έξυπνης εξειδίκευσης και της βιώσιμης ανάπτυξης και τα αποτελέσματά του θα ενδυναμώσουν την περιφερειακή οικονομία στον τομέα του εναλλακτικού τουρισμού και της τουριστικής επισκεψιμότητας, μέσω της ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού περιβάλλοντος, ως βασικών πυλώνων στην προσπάθεια εμπλουτισμού και αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος.

Το πρόγραμμα εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κρήτη», “Έργα επίδειξης πειραματικής ανάπτυξης, που προωθούν την έρευνα και καινοτομία σε τομείς της RIS3Crete” της Περιφέρειας Κρήτης, και θα έχει τριετή διάρκεια στην περίοδο Μάρτιος 2019-Μάρτιος 2022 με συνολικό προϋπολογισμό 212.266,25 Ευρώ. Συμμετέχοντες φορείς Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (Συντονιστής) Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου Πανεπιστήμιο Κρήτης/Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας.

5DARE

Ανάπτυξη ολοκληρωμένης διαστημικής τεχνολογίας 5 διαστάσεων για την εκτίμηση και μοντελοποίηση της συσχέτισης μεταξύ του δυναμικού φαινομένου της εδαφικής διάβρωσης και των αλλαγών στις χρήσεις γης και στο κλίμα στις υδρολογικές λεκάνες της Μεσογείου

Το ερευνητικό πρόγραμμα 5DARE στοχεύει να αναπτύξει ολοκληρωμένες μεθοδολογίες για την χρήση της διαστημικής τεχνολογίας στην εκτίμηση του ποσοστού εδαφικής διάβρωσης σε υδρολογικές λεκάνες της Μεσογείου. Το 5DARE θα αξιολογήσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, των χρήσεων γης και της κάλυψης βλάστησης στο ποσοστό εδαφικής διάβρωσης σε υδρολογικές λεκάνες της Μεσογείου.

RICONTRANS

RICONTRANS: Οπτική κουλτούρα, ευσέβεια και προπαγάνδα: Μεταφορά και υποδοχή ρωσικής θρησκευτικής τέχνης στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο (16ος - αρχές 20ου αι.)

ERC

Το πρόγραμμα θα διερευνήσει την πολύπλευρη σχέση της Ρωσίας με τα Βαλκάνια και ευρύτερα με την Ανατολική Μεσόγειο, μέσα από τη μελέτη της διάδοσης και της υποδοχής των αντικειμένων ρωσικής θρησκευτικής τέχνης. Με καινοτόμα θεωρητικά εργαλεία (πολιτισμική μεταφορά, μελέτη του οπτικού πολιτισμού) και με διεπιστημονική και συγκριτική μεθοδολογική προσέγγιση (ιστορία της τέχνης, ιστορία, φιλολογική μελέτη κειμένων και επιγραφικών πηγών, κοινωνική ανθρωπολογία, μουσειολογία, συντήρηση και ανάλυση των έργων με σύγχρονες τεχνολογίες) το RICONTRANS θα διερευνήσει τις ποικίλες αισθητικές, ιδεολογικοπολιτικές, κοινωνικές και θρησκευτικές διαστάσεις της μεταφοράς και της υποδοχής της ρωσικής θρησκευτικής τέχνης στον χώρο της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης. Η ερευνητική ομάδα περιλαμβάνει επιστήμονες, μεταδιδακτορικούς ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες και μεταπτυχιακούς φοιτητές από ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια στην Ελλάδα, τη Σερβία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Ρωσία, τη Γαλλία και τη Γερμανία.