ΕΛΙΣΤΟΚΑΙΝΟ

Τομές στη ναυπηγική τεχνολογία στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο 18ος – 20ος αιώνας

2013-2015

H Ερευνητική Ενότητα 4 με θέμα "Τομές στη ναυπηγική τεχνολογία στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο 18ος - 20ος αιώνας" αποτελεί μέρος του έργου ΕΛΙΣΤΟΚΑΙΝΟ, το οποίο εντάσσεται στο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών. Το έργο αποσκοπεί σε μια διεπιστημονική συμβολή του ζητήματος της καινοτομίας στην Ελλάδα μελετώντας στη διαχρονία όψεις της ελληνικής εμπειρίας.

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

ΠΟΛΙτισμός ΤΕχνολογΙΑ: Νέες Τεχνολογίες στην Έρευνα, Μελέτη, Τεκμηρίωση και Πρόσβαση στην Πληροφορία Αντικειμένων Πολιτισμικής Κληρονομιάς και Μνημείω

2013-2015

Project No MIS-448300 (2013SE01380035) is funded by the General Secretariat for Research and Technology, Ministry of Education, Greece and the European Regional Development Fund (Sectoral Operational Programme : Competitiveness and Entrepreneurship, NSRF 2007-2013)/ European Commission. The project constitutes a National Development Action (Competitiveness and Entrepreneurship, NSRF 2007-2013).

ΠΕΦΥΚΑ

Περιβάλλον και φυσικές καταστροφές: Νέες μέθοδοι αξιολόγησης και βελτίωσης της περιβαλλοντικής ποιότητας και αντιμετώπισης των φυσικών κινδύνων.

2013-2015

Περιβάλλον και φυσικές καταστροφές: Νέες μέθοδοι αξιολόγησης και βελτίωσης της περιβαλλοντικής ποιότητας και αντιμετώπισης των φυσικών κινδύνων.

ΕΛΙΣΤΟΚΑΙΝΟ

“Νεωτερισμός” και “ελληνικότητα” στα πεδία της τέχνης και της τεχνοκριτικής, 18ος αιώνας

2013-2015

Στόχος του προγράμματος είναι να μελετηθεί είναι ο 18ος αιώνας, όταν αφενός επιχειρείται η εισαγωγή δυτικών τεχνοτροπιών στη ζωγραφική και αφετέρου οι νεωτερισμοί στην καλλιτεχνική πράξη οδηγούν σε προσπάθειες θεωρητικής θεμελίωσης της με τη μετάφραση και τη διασκευή ξένων πραγματειών περί τέχνης.

Ρωσικές εικόνες στην Ελλάδα (15ος - αρχές 20ου αι.)

Ρωσικές εικόνες στην Ελλάδα (15ος - αρχές 20ου αι.)

2012-2015

Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να χαρτογραφήσει το πεδίο διάδοσης εικόνων ρωσικής προέλευσης εντοπίζοντας όσο το δυνατόν περισσότερα αντικείμενα που βρίσκονται διεσπαρμένες σε μουσεία, εκκλησιαστικές και μοναστηριακές συλλογές, και να συγκεντρώσει βιβλιογραφικές και αρχειακές μαρτυρίες για αυτές τις εικόνες.

ΓΕΩΔΙΑΜΕΤΡΙΣ

Ολοκληρωμένες Τεχνολογίες Γεωπληροφορικής για την Διαχρονική Παρακολούθηση της Ρύπανσης των Εδάφων από τη Διάθεση Απόβλητων Ελαιοτριβείων - ΓΕΩΔΙΑΜΕΤΡΙΣ

2012-2014

The aim of this research proposal is the integrated and combined application of geoinformatics methods in order to study and understand the mechanisms of environmental degradation by the disposal of olive-oil mills wastes and to identify a strategic framework for tackling this problem.

ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ

Γεωτεχνικός Χαρακτηρισμός Επιλεγμένων Θέσεων στην Κρήτη με την Συνδυαστική Χρήση Γεωφυσικών και Γεωτεχνικών Μεθόδων

2012-2014

Στόχος της συγκεκριμένης ερευνητικής πρότασης είναι να συγκεντρωθούν γεωτεχνικά και σεισμολογικά δεδομένα σε επιλεγμένες θέσεις και να συσχετιστούν με δεδομένα γεωφυσικών διασκοπήσεων, προκειμένου να γίνει βαθμονόμηση και συσχέτιση των επιμέρους μεθόδων.

Διαχρονικοί Νησιωτικοί Πολιτισμοί: Η περίπτωση της Θηρασίας

Διαχρονικοί Νησιωτικοί Πολιτισμοί: Η περίπτωση της Θηρασίας

2012-2014

Διαχρονικοί Νησιωτικοί Πολιτισμοί: Η περίπτωση της Θηρασίας

ΘΑΛΗΣ: Ενίσχυση της Διεπιστημονικής ή και Διιδρυματικής έρευνας και καινοτομίας με δυνατότητα προσέλκυσης ερευνητών υψηλού επιπέδου από το εξωτερικό μέσω της διενέργειας βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας αριστείας

IGEAN

Καινοτόμες γεωφυσικές προσεγγίσεις για την μελέτη των πρώιμων αγροτικών εγκαταστάσεων της Νεολιθικής Θεσσαλίας

2012-2015

Το συγκεκριμένο ερευνητικό έργο θα διενεργήσει μία συστηματική και εκτενή γεωφυσική έρευνα σε ένα αριθμό Νεολιθικών θέσεων (μαγούλες) της Θεσσαλίας και προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός θα αναπτυχθεί μία συγκεκριμένη γεωφυσική στρατηγική για την ταχεία και υψηλής ανάλυσης διερεύνηση του υπεδάφους αυτών.

AgroStrat

Αειφόρες στρατηγικές για τη βελτίωση σοβαρά υποβαθμισμένων αγροτικών περιοχών: Το παράδειγμα της καλλιέργειας του κελυφωτού φυστικιού (Pistachia vera L) - AgroStrat

2012-2017

Αειφόρες στρατηγικές για τη βελτίωση σοβαρά υποβαθμισμένων αγροτικών περιοχών: Το παράδειγμα της καλλιέργειας του κελυφωτού φυστικιού (Pistachia vera L).
LIFE11 ENV/GR/000951

Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος - 19ος αιώνας)

Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος - 19ος αιώνας)

2012-2015

Το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη διοργάνωσαν την έκθεση «Θρησκευτική τέχνη: από την Ρωσία στην Ελλάδα (16ος-19ος αιώνας)». Το σκεπτικό της έκθεσης βασίζεται στη μελέτη των ρωσικών εικόνων στην Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος που υλοποιήθηκε στο ΙΜΣ-ΙΤΕ тην περίοδο 2012-2015.

BLACK SEA

Μαύρη Θάλασσα και πόλεις λιμάνια από τον 18ο έως τον 20ό αιώνα. Ανάπτυξη, σύγκλιση και διασυνδέσεις με την παγκόσμια οικονομία

2012-2015

Στόχος του έργου είναι η δημιουργία ιστορικών ναυτιλιακών στατιστικών καθώς και στατιστικών εισαγωγών και εξαγωγών σιτηρών για όλα τα υπό εξέταση λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας.

Β' περίοδος

Η πόλη στους νεότερους χρόνους

2012-2022

Η δεύτερη  περίοδος  του προγράμματος αρχίζει με την συνταξιοδότηση  του υπευθύνου του προγράμματος  Χρήστου Λούκου και την ανακήρυξή του ως Ομότιμου Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης.  Στο διάστημα αυτό συνεχίστηκε η συνεργασία με τα ΓΑΚ-Αρχεία Νομού Κυκλάδων και στις ταξινομικές αποστολές εντάχθηκαν μεταπτυχιακοί φοιτητές/φοιτήτριες  και υποψήφιοι διδάκτορες κυρίως του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης,  αλλά και από άλλα Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας. Ταξινομήθηκαν τα ακόλουθα δημοτικά αρχεία: των Οινουσών (2013-2014), της Θήρας/Σαντορίνης (2014-2019), της Σερίφου (2017-2019, 2021), των επτά κοινοτήτων της αγροτικής Σύρου, καθώς  και συμπληρωματικές ταξινομήσεις στα δημοτικά αρχεία της Άνω Σύρου και της Ερμούπολης (2013-2019). Στα συνημμένα αρ. 6, 7, 8/8α και 9/9α, 9β αναφέρονται αντίστοιχα στοιχεία για τις ταξινομήσεις των παραπάνω δημοτικών αρχείων. Όλοι οι Δήμοι κάλυψαν τα έξοδα φαγητού, στέγης και εν μέρει εισιτηρίων.  Τους σχετικούς  πίνακες με τη συμμετοχή των μελών σε όλες αυτές τις αποστολές βλ. στα συνημμένα αρ. 10, 10α και 10β.

Ο δήμος Θήρας ανέλαβε τη δαπάνη της μηχανογράφησης σημαντικών πηγών των δήμων/κοινοτήτων του νησιού. Στο συνημμένο αρ. 11 αναγράφονται αναλυτικά αυτές οι μηχανογραφήσεις. Το ΙΜΣ ανέλαβε τη δαπάνη για τη μηχανογράφηση σημαντικών τεκμηρίων  από το ταξινομηθέν δημοτικό αρχείο Σερίφου (βλ. συνημμένο αρ. 12).

Στα συνημμένα αρ. 13 και 14 καταγράφεται εν είδει ημερολογίου και ενδεικτικά  η καθημερινότητα δύο ταξινομικών ομάδων, στη Σύρο το 2013 και τη Θήρα το 2014 αντίστοιχα.

Η ανάρτηση  στη ιστοσελίδα του προγράμματος των βάσεων με όλα  τα δελτία των αρχείων που ταξινομήθηκαν  καθυστερεί γιατί δεν έχει εξασφαλιστεί για τα περισσότερα ο κατάλληλος χώρος ασφαλούς φύλαξής τους και η δυνατότητα κάποιος υπεύθυνος να μπορεί να ανταποκρίνεται  στα αιτήματα των ερευνητών. 

-- Για τα σχετικά με την Ερμούπολη και Σύρο αρχεία,  τα ΓΑΚ Σύρου καλύπτουν πλήρως το πρόβλημα.
-- Τα αρχεία της  Αμοργού ναι μεν  έχουν κατατεθεί ασφαλώς στο εκεί δημιουργηθέν Μόνιμο Τοπικό Ιστορικό Αρχείο, αλλά δεν έχει ακόμη εξασφαλιστεί η μόνιμη παρουσία υπευθύνου σ’ αυτό∙ λειτουργεί περιστασιακά χρησιμοποιώντας για τις αναζητήσεις  τη βάση δεδομένων με τα περιεχόμενα του αρχείου. 
-- Στη Σύμη τα  αρχεία της Δημογεροντίας και του Δήμου μαζί με τη σχετική βάση δεδομένων κατατέθηκαν με κάθε επισημότητα σε λαμπρό νεοκλασικό κτίριο, αλλά κανείς υπεύθυνος δεν υπάρχει για να εξυπηρετήσει τους ερευνητές.
-- Το αρχείο της Κέας ενώ είχε κατατεθεί, από δική μας ταξινομική ομάδα, στο κτίριο του παλαιού δημαρχείου, μεταφέρθηκε, χωρίς καμία ενημέρωση, από τη νέα δημοτική αρχή   στο νέο  δημαρχείο. Από πληροφορίες που λάβαμε, το  αρχειακό υλικό δεν αποτελεί, όπως θα έπρεπε,  χωριστή μονάδα στο κτίριο,  επομένως  είναι προβληματική η εξυπηρέτηση των ερευνητών.
-- Το ίδιο ισχύει για το αρχείο του Δήμου Οινουσσών: βρέθηκε ο κατάλληλος χώρος για τη φύλαξή του, δόθηκε η βάση δεδομένων για το περιεχόμενό του αλλά φαίνεται ότι είναι αδύνατο ή πολύ δύσκολο να καλυφθεί μια ερευνητική ζήτηση.
-- Στα Βίλια το ταξινομηθέν υλικό έχει τοποθετηθεί σε ένα δωμάτιο  του πρώην Δημαρχείου και αναζητείται ο κατάλληλος χώρος για να φυλαχθεί και να γίνει προσιτό.
-- Στη Θήρα τα ταξινομηθέντα δημοτικά/κοινοτικά αρχεία παραμένουν στις περιοχές που εντοπίστηκαν και αναμένεται εναγωνίως η εύρεση από τη δημοτική αρχή του κατάλληλου χώρου για να συγκεντρωθούν όλα εκεί και να αποτελέσουν το ιστορικό αρχείο του νησιού.
-- Στη Σέριφο η ταξινόμηση του δημοτικού αρχείου ολοκληρώθηκε αλλά είναι υπό διαμόρφωση ο χώρος του δημαρχείου όπου θα παραμείνει το αρχειακό υλικό ως ιστορικό αρχείο πλέον της Σερίφου.

Είναι όντως λυπηρό που προβλήματα πραγματικά αλλά και πολλές αγκυλώσεις έχουν οδηγήσει σε χώρους φύλαξης, που δεν είναι πάντοτε ασφαλείς, επίπονες ταξινομικές προσπάθειες. Ελπίζεται ότι θα βρεθούν σύντομα οι  κατάλληλοι χώροι και με την απαραίτητη παρουσία υπευθύνων θα δοθούν σε κάθε ενδιαφερόμενο οι πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες που αυτά περιέχουν. Ο νέος νόμος των ΓΑΚ καθορίζει σαφώς υπό ποίες προϋποθέσεις ένας δήμος μπορεί να δημιουργήσει μια ιστορική αρχειακή μονάδα και να  εναποθέσει εκεί το ιστορικό του αρχείο. Ο ίδιος νόμος επισημαίνει και τις αστικές ευθύνες των εκάστοτε υπευθύνων αν από αδιαφορία, αμέλεια κλπ. καταστραφεί αρχειακό υλικό δημόσιου ενδιαφέροντος, και τέτοιο είναι ασφαλώς τα έγγραφα και κατάστιχα των δημοτικών αρχείων.

Η Δυτική Τέχνη στην Κρήτη

Β' περίοδος

2012-2022

Παρατηρητήριο Διαχείρισης Νερού Α. Μεσογείου

Παρατηρητήριο Διαχείρισης Νερού Α. Μεσογείου

2010

Το Παρατηρητήριο Διαχείρισης Νερού της Ανατολικής Μεσογείου στοχεύει σε δράσεις για την διαχείριση νερού στην ευρύτερη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου διαδραματίζοντας ένα συντονιστικό, ενημερωτικό και εκπαιδευτικό ρόλο.

Παρατηρητήριο Πολιτιστικών και Περιβαλλοντικών Πόρων του Δήμου Νεάπολης, Λασίθι

Παρατηρητήριο Πολιτιστικών και Περιβαλλοντικών Πόρων του Δήμου Νεάπολης, Λασίθι

2010

Το Παρατηρητήριο Διαχείρισης και Προβολής των Πολιτιστικών και Περιβαλλοντικών Πόρων του Δήμου Νεάπολης αποβλέπει σε ένα είδος κοινωνικοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω της χαρτογραφικής αποτύπωσης και προβολής των αρχαιολογικών θέσεων και περιοχών με ιδιαίτερα γεω-περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά.

Έλληνες καλλιτέχνες στη Δύση, 15ος – 19ος αιώνας

Έλληνες καλλιτέχνες στη Δύση, 15ος – 19ος αιώνας

2007-2017

Στόχος του προγράμματος είναι η γνώση του έργου «Ελλήνων καλλιτεχνών», μέσα από τη συγκέντρωση βιογραφικών στοιχείων, τον εντοπισμό και τη τεκμηρίωση των έργων τους, της εξέτασης της ποιότητας της παραγωγής τους όπως και της ταυτότητας των παραγγελιοδοτών τους και του βαθμού ενσωμάτωσής τους στο νέο πολιτιστικό περιβάλλον. Ως έναν βαθμό το πρόγραμμα αυτό λειτουργεί συμπληρωματικά με το ερευνητικό πρόγραμμα για τη «Δυτική Τέχνη στην Κρήτη» του Ινστιτούτου, στο οποίο καταγράφονται και μελετώνται τα έργα της δυτικής καλλιτεχνικής παραγωγής στο νησί της Κρήτης. Ως συνέχεια του προγράμματος, ερευνώνται επίσης οι περιπτώσεις των ελλήνων καλλιτεχνών που σπούδασαν σε Ακαδημίες Καλών Τεχνών της Ιταλίας κατά τον 19ο αιώνα.

Ιστορία των πόλεων της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων (18ος-20ός αιώνας)

Ιστορία των πόλεων της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων (18ος-20ός αιώνας)

2006-2014

Στόχος του έργου είναι η συμβολή στην καλύτερη κατανόηση του αστικού φαινομένου στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο κατά τη νεότερη και σύγχρονη εποχή χάρις στην συγκριτική προσέγγιση των φαινομένων που επιτρέπει να υπερβούμε τους περιορισμούς του συνήθους εθνικού πλαισίου της ιστοριογραφίας.

Παρουσιολόγιο νεοελληνικής ποίησης, 1801-1850

Παρουσιολόγιο νεοελληνικής ποίησης, 1801-1850

2005

Βασικός στόχος του προγράμματος είναι η συστηματική απογραφή όλων των νεοελληνικών ποιημάτων, εκδεδομένων ή και ανέκδοτων, επώνυμων ή ανώνυμων, που γράφτηκαν ή εκδόθηκαν κατά το παραπάνω διάστημα (τα δημοτικά τραγούδια δεν συμπεριλαμβάνονται) και η ταξινόμησή-τους σε έντυπη μορφή και σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων κατά συγγραφέα και συλλογή, κατά τίτλο και κατά πρώτο στίχο

Ψηφιακή Κρήτη

Ψηφιακή Κρήτη: Μεσογειακές Πολιτισμικές Διαδρομές

2004-2005

Στόχος του έργου είναι η δημιουργία μιας γεωγραφικής και θεματικής μονάδας τεκμηρίωσης για την Κρήτη, καθώς και η ψηφιακή ανάπτυξη της πρωτότυπης συλλογής πολιτισμικών πληροφοριών του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών.