Φορέας χρηματοδότησης: European Research Council Starting Grant scheme (StGr2019 no. 849911, στο πλαίσιο του H2020-EU.1.1.)
Επιστημονικός Υπέυθυνος: Γιάννης Σπυρόπουλος
Ημερομηνία έναρξης: 1 Φεβρουαρίου 2020, ημερομηνίας λήξης: 31 Ιανουαρίου 2025
Συνολικός Προϋπολογισμός: € 1,498,389
Θεσμός φιλοξενίας: ΙΜΣ/ΙΤΕ
CuRe: Cultures and Remembrances – Virtual time travels to the encounters of people from the 13th to 20th centuries: The Cretan experience
αποφ.ενταξης αρ.πρωτ. 87542/Ι4/29-5-2018
Το πρόγραμμα θα ερευνήσει τις οθωμανικές έννοιες και πεποιθήσεις που αφορούν το υπερφυσικό. Κύριοι στόχοι του θα είναι να εξετάσει τη σημασία και το περιεχόμενο των διαφόρων αντιλήψεων για το «υπερφυσικό», να τις τοποθετήσει μέσα στις διάφορες οθωμανικές κοσμοεικόνες, να αναλύσει τις αλλαγές που επήλθαν στο πέρασμα του χρόνου και να τις συσχετίσει με την ανάδυση διαφορετικών πολιτισμικών επιπέδων και κοινωνικών ομάδων.
Το πρόγραμμα MedIns συγκρίνει την Κύπρο και την Κρήτη των πρώιμων νεότερων χρόνων με τα εργαλεία της χωρικής ιστορίας. Βασισμένο σε δεδομένα από τις οθωμανικές απογραφές των δύο νησιών, το πρόγραμμα χρησιμοποιεί Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ) για να χαρτογραφήσει τις τάσεις της οικονομικής παραγωγής των δύο νησιών.
Το πρόγραμμα στοχεύει στη μελέτη της αγροτικής οικονομίας της οθωμανικής Κρήτης μέσα από το πρίσμα της συνδυαστικής προσέγγισης αδημοσίευτων οθωμανικών αρχειακών τεκμηρίων σε συσχέτιση με τις δυνατότητες των εφαρμογών που προσφέρουν νέες τεχνολογίες, όπως είναι τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (G.I.S).
Αρχικός στόχος του προγράμματος ήταν να καταγραφούν και να μελετηθούν οι επιτύμβιες στήλες του μουσουλμανικού πληθυσμού του οθωμανικού Ρεθύμνου. Με το πέρασμα του χρόνου η μελέτη των μουσουλμανικών επιτύμβιων στηλών της οθωμανικής περιόδου επεκτάθηκε σε όλη την Κρήτη.
Στόχος του έργου ήταν η συγκέντρωση ιστορικών πληροφοριών σχετικών με το φαινόμενο της ασθένειας στην Κρήτη κατά την οθωμανική περίοδο, η οργάνωση αυτών των ιστορικών μαρτυριών σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων προσβάσιμη στην ακαδημαϊκή κοινότητα και το ευρύτερο κοινό, καθώς και η ιστορική επεξεργασία των παραπάνω πηγών. Το πρόγραμμα εκτελέστηκε στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας και του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας στο πλαίσιο της Συμφωνίας Συμβιβασμού μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της εταιρείας Siemens.
Η μακρά ιστορία της διαχείρισης υδάτινων πόρων στο νησί της Κρήτης, στην καρδιά της ανατολικής Μεσογείου, έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα στον σχεδιασμό και την κατασκευή ποικίλων έργων (υδροληπτικών και υδρομαστευτικών, έργων μεταφοράς και διανομής νερού κ.ά.) με τα οποία οι διάφοροι πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν στο νησί αντιμετώπισαν τις ποικίλες ανάγκες ύδρευσης σε μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες.
Στόχος του προγράμματος είναι η μελέτη της πολιτικής-διοικητικής κατάστασης και της οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας της Άνδρου κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας (1579-1821), με βάση τη μελέτη των οθωμανικών εγγράφων που σώζονται στο νησί και αρχειακού υλικού από το Οθωμανικό Αρχείο της Πρωθυπουργίας στην Κωνσταντινούπολη. Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι η γενικότερη συμβολή στην έρευνα για την ιστορία των νησιωτικών κοινωνιών του Αιγαίου κατά τους αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας.
Το πρόγραμμα έχει ως στόχο τη μετάφραση των οθωμανικών ιεροδικαστικών κωδίκων του Τουρκικού Αρχείου Ηρακλείου, που αποτελούν σημαντική πηγή για την ιστορία της Κρήτης, συνεχίζοντας και ολοκληρώνοντας το έργο του αείμνηστου Νικόλαου Σταυρινίδη.
Σκοπός του προγράμματος είναι η μελέτη μιας όσο το δυνατόν περιεκτικότερης σειράς οθωμανικών κειμένων σχετικών με την πολιτική θεωρία και ιδεολογία, με απώτερο στόχο την έκδοση μιας συνθετικής μονογραφίας σχετικά με τις οθωμανικές πολιτικές ιδέες πριν από το Τανζιμάτ.
Στόχος του προγράμματος είναι η μελέτη της πολιτικής-διοικητικής κατάστασης και της οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας της Λευκάδας (Αγίας Μαύρας) κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας (1479-1684).
Στόχος του προγράμματος είναι η μετάφραση και δημοσίευση των οθωμανικών ιεροδικαστικών κωδίκων της πόλης της Βέροιας, που απόκεινται στο Παράρτημα Ημαθίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους.
Το πρόγραμμα, που εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, υπό τη διεύθυνση της Σοφίας Λαΐου (Ιόνιο Πανεπιστήμιο), έχει ως τελικό προϊόν τη συμμετοχή σε έναν τόμο υπό έκδοση σχετικά με τα συνταγματικά κείμενα της Ηγεμονίας της Σάμου (1834-1912).
Η γνώση μας για την «εσωτερική ιστορία» ιστορικών οντοτήτων όπως το ύστερο Βυζάντιο και η πρώιμη οθωμανική περίοδος υπολείπεται ακόμη από το να θεωρηθεί επαρκής, αφού οι κοινωνικές πραγματικότητες που υφίσταντο στις επιμέρους περιοχές του ελλαδικού χώρου κατά τις περιόδους αυτές είναι αποσπασματικά μόνο γνωστές ή και εν πολλοίς άγνωστες. Το προτεινόμενο ερευνητικό πρόγραμμα φιλοδοξεί να αποκαταστήσει αυτή την αποσπασματική εικόνα παρέχοντας με ευσύνοπτο και συγκεντρωτικό τρόπο όλη την ιστορική πληροφόρηση που μπορεί να συγκεντρωθεί από δημοσιευμένες και αδημοσίευτες πηγές, την υφιστάμενη βιβλιογραφία και τα αρχαιολογικά τεκμήρια για μείζονες επιμέρους περιοχές του ελλαδικού χώρου.
Το Πρόγραμμα Τουρκικών Σπουδών συμμετείχε στο έργο της Ψηφιακής Κρήτης δημιουργώντας ένα σύστημα πολιτιστικών πληροφοριών για την Κρήτη στα χρόνια των Οθωμανών.
Σκοπός του έργου ήταν η οργάνωση του αρχειακού υλικού του Οθωμανικού Αρχείου Χανίων, ώστε να καταστεί προσιτό στην έρευνα. Το αρχείο περιλαμβάνει οθωμανικούς, ελληνικούς, δίγλωσσους κώδικες και λυτά έγγραφα, που χρονολογούνται κυρίως στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.
Στο πλαίσιο του προγράμματος μεταφράστηκε και σχολιάστηκε ο οθωμανικός κώδικας αρ. 120 του Τουρκικού Αρχείου Ηρακλείου.
Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος έχουν μικροφωτογραφηθεί τα οθωμανικά έγγραφα των μονών Σίμωνος Πέτρας, Σταυρονικήτα, Ιβήρων, Βατοπεδίου, Διονυσίου, Μεγίστης Λαύρας, καθώς και του Πρωτάτου στις Καρυές του Αγίου Όρους.
Το πρόγραμμα περιλάμβανε εντοπισμό, καταγραφή, φωτογράφηση και αξιολόγηση του αρχειακού υλικού, το οποίο διασώζεται σε ιδρύματα ή και ιδιωτικά αρχεία των κοινοτήτων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως.