Xάρη στην ευγενική χορηγία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, η βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών απέκτησε και θέτει στη διάθεση των ενδιαφερόμενων ερευνητών ψηφιακή συλλογή των οθωμανικών «Επετηρίδων» (σαλναμέδες) των βαλκανικών και νησιωτικών επαρχιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πρόκειται για 87 σπάνιους τόμους του β΄ μισού του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, οι οποίοι έχουν ψηφιοποιηθεί σε μορφή CD και DVD. Περιέχουν σημαντικές ιστορικές πληροφορίες για τις επαρχίες της Αδριανούπολης, των Νήσων του Αιγαίου, της Κρήτης, της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων και του Μοναστηρίου. Οι ερευνητές μπορούν να μελετήσουν το υλικό χρησιμοποιώντας υπολογιστή που θέτει στη διάθεσή τους το Πρόγραμμα Τουρκικών Σπουδών.

• Salname-i vilayet-i Edirne, 28 τ., έτη Εγίρας 1287-1319 (1870-1903)
• Salname-i vilayet-i Bahr-i Sefid, 19 τ., έτη Εγίρας 1287-1321 (1870-1903)
• Salname-i vilayet-i Girid, 4 τ., έτη Εγίρας 1292-1310 (1875-1892)
• Salname-i vilayet-i Selanik, 19 τ., έτη Εγίρας 1287-1325 (1870-1907)
• Salname-i vilayet-i Yanya, 8 τ., έτη Εγίρας 1288-1319 (1871-1901)
• Salname-i vilayet-i Manastir, 9 τ., έτη Εγίρας 1292-1314 (1875-1896)

Άνοιξαν οι αιτήσεις - ΔΠΜΣ «Οθωμανική Ιστορία»

Το 1988, o Tομέας Οθωμανικής Ιστορίας ξεκίνησε στο πλαίσιο του ΙΜΣ τη λειτουργία διετούς «Προγράμματος Επιμόρφωσης και Εξειδίκευσης στην Τουρκολογία», που εξελίχτηκε το 1994 στο «Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Τουρκολογία» του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το οποίο διεξάγεται σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών. Από το 2018, το πρόγραμμα εξελίχθηκε στο «Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Οθωμανική Ιστορία», που οργανώνεται και διεξάγεται από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών.

Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές διδάσκονται τουρκικά, οθωμανική διπλωματική και παλαιογραφία, τουρκική και οθωμανική ιστορία. O Tομέας Οθωμανικής Ιστορίας διαθέτει το εξειδικευμένο προσωπικό και τους χώρους του για τη διδασκαλία των μαθημάτων και των σεμιναρίων. Θέτει επίσης στη διάθεση των μεταπτυχιακών φοιτητών την ειδικευμένη σε θέματα Τουρκολογίας και Ισλαμολογίας βιβλιοθήκη του, καθώς και την υλικοτεχνική υποδομή του. Επιπλέον, πολλοί φοιτητές και απόφοιτοι του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών απασχολούνται ως υπότροφοι στα ερευνητικά προγράμματα του Tομέα Οθωμανικής Ιστορίας.

Διδάσκοντες - Επισκέπτες καθηγητές

Στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Τουρκολογία διδάσκουν οι Γκιουλσούν Ακσόι-Αϊβαλή, Αντώνης Αναστασόπουλος, Ηλίας Κολοβός, Μαρίνος Σαρηγιάννης και Γιάννης Σπυρόπουλος, 

Στους φοιτητές του μεταπτυχιακού προγράμματος έχουν προσκληθεί και έχουν διδάξει ή δώσει διαλέξεις οι εξής:

• Σία Αναγνωστοπούλου (Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα)
• Μερόπη Αναστασιάδου (InaLCO, Παρίσι),
• Ευάγγελος Βενέτης (Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα),
• Ηλίας Γιαννάκης (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα),
• Ιωάννης Γρηγοριάδης (Bilkent, Άγκυρα),
• Γιώργος Δέδες (SOAS, Λονδίνο),
• Βαγγέλης Κεχριώτης († Boğaziçi University, Κωνσταντινούπολη),
• Σοφία Λαΐου (Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα),
• Ρωξάνη Μαργαρίτη (Emory University, Ατλάντα),
• Μιχάλης Μιχαήλ (Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία),
• Άννα Μπαλιάν (Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης Μπενάκη, Αθήνα),
• Παναγιώτης Πούλος (Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα),
• Γιώργος Σαλακίδης (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, Κομοτηνή),
• Θεοχάρης Σταυρίδης (Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία),
• Μάριος Χατζηαναστάσης (University of Birmingham, Μπέρμιγχαμ),
• Αντώνης Χατζηκυριάκου (Boğaziçi University, Κωνσταντινούπολη),
• Νίκος Χριστοφής (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη),
• Marc Aymes (CETOBaC, Παρίσι),
• Halil Berktay (Sabancı University, Κωνσταντινούπολη),
• Harriet Blitzer (Buffalo State College, Μπάφαλο),
• Randi Deguilhem (CNRS, Provence),
• Melek Delilbaşı (Ankara University, Άγκυρα),
• Edhem Eldem (Boğaziçi University, Κωνσταντινούπολη),
• Tolga Esmer (Central European University, Βουδαπέστη),
• Kate Fleet (Cambridge University, Κέιμπριτζ),
• Aleksandar Fotić (University of Belgrade, Βελιγράδι),
• Eyal Ginio (Hebrew University of Jerusalem, Ιερουσαλήμ),
• Shirine Hamadeh (Rice University, Χιούστον),
• György Hazai († Eötvös Loránd University, Βουδαπέστη),
• Mieste Hotopp-Riecke (Academy of Sciences, Καζάν),
• Niyazi Kızılyürek (Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία),
• Tijana Krstić (Central European University, Βουδαπέστη),
• Metin Kunt (Sabancı University, Κωνσταντινούπολη),
• Elçin Macar (Yıldız Technical University, Κωνσταντινούπολη),
• Ayşe Özil (Sabancı University, Κωνσταντινούπολη),
• Leslie Peirce (New York University, Νέα Υόρκη),
• David Powers (Cornell University, Ιθάκη),
• Amy Singer (Tel Aviv University, Τελ Αβίβ),
• Feryal Tansuğ (Bahçeşehir University, Κωνσταντινούπολη),
• Yücel Terzibaşoğlu (Boğaziçi University, Κωνσταντινούπολη),
• Nicolas Vatin (CNRS, Παρίσι),
• Ali Yaycıoğlu (Stanford University, Στανφορντ).

Οι δραστηριότητες του Tομέα Οθωμανικής Ιστορίας υποστηρίζονται από την εξειδικευμένη σε θέματα τουρκολογικών και ισλαμολογικών σπουδών βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών. Η βιβλιοθήκη αυτή είναι μοναδική στο είδος και την έκτασή της στην Ελλάδα και εμπλουτίζεται διαρκώς. Ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της αποτελεί μέρος της προσωπικής βιβλιοθήκης του Victor Ménage, συνταξιούχου καθηγητή της Σχολής Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών (School of Oriental and African Studies) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, το οποίο έχει αγοραστεί από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών και περιλαμβάνει πολλές σπάνιες εκδόσεις βιβλίων και περιοδικών τουρκολογικού ενδιαφέροντος. Πρόσφατα εξάλλου, η βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών εμπλουτίστηκε με τη δωρεά της προσωπικής βιβλιοθήκης της καθηγήτριας Ελισάβετ Ζαχαριάδου.

Ο Tομέας διαθέτει επίσης συλλογές μικροταινιών και ψηφιακών αρχείων πρωτογενούς οθωμανικού αρχειακού υλικού από διάφορα αρχεία της Ελλάδας. Το ΙΜΣ διαθέτει τη βιβλιοθήκη του και το αρχειακό υλικό των ερευνητικών του προγραμμάτων στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του Πανεπιστημίου Κρήτης και άλλων πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού, καθώς και γενικότερα σε κάθε ενδιαφερόμενο.

Με δωρεές βιβλίων έχουν ενισχύσει την τουρκολογική Βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών το Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Νάπολης, η Εταιρεία Ιστορικών Σπουδών της Γένοβας, το Κοινωφελές Ίδρυμα «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης», η Τράπεζα της Ελλάδας, η Νομαρχία Ρεθύμνου, το Τουρκικό Ίδρυμα Ιστορίας και η Τουρκική Πρεσβεία στην Αθήνα.

Αλκυονίδες Ημέρες στην Κρήτη

Ο Tομέας Οθωμανικής Ιστορίας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών έχει διοργανώσει από το 1991 μέχρι σήμερα έντεκα Διεθνή Συμπόσια Τουρκολογίας στο Ρέθυμνο υπό τον τίτλο «Αλκυονίδες Ημέρες στην Κρήτη». Τα συμπόσια πραγματοποιούνται ανά τριετία με τη συμμετοχή κάθε φορά είκοσι έως τριάντα καταξιωμένων οθωμανολόγων από όλο τον κόσμο. Είναι τα μόνα πάγια διεθνή συμπόσια οθωμανικών σπουδών που διεξάγονται στην Ελλάδα.

Τίτλοι συμποσίων:

• Το οθωμανικό εμιράτο (1300-1389) (Ρέθυμνο, 11-13 Ιανουαρίου 1991)
• Η Εγνατία Οδός επί Τουρκοκρατίας (Ρέθυμνο, 9-11 Ιανουαρίου 1994)
• Οι φυσικές καταστροφές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι συνέπειές τους (Ρέθυμνο, 10-12 Ιανουαρίου 1997)
• Ο οθωμανός αρχιναύαρχος: το αξίωμα και η επικράτειά του (Ρέθυμνο, 7-9 Ιανουαρίου 2000)
• Οι επαρχιακές ελίτ στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (Ρέθυμνο, 10-12 Ιανουαρίου 2003)
• Η Κρήτη και η Ανατολική Μεσόγειος, 1645-1840 (Ρέθυμνο, 13-15 Ιανουαρίου 2006)
• Πολιτικές πρωτοβουλίες από τα κάτω στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (Ρέθυμνο, 9-11 Ιανουαρίου 2009)
• Οθωμανικές αγροτικές κοινωνίες και οικονομίες (Ρέθυμνο, 13-15 Ιανουαρίου 2012)
• Οθωμανική πολιτική θεωρία και πράξη (Ρέθυμνο, 9-11 Ιανουαρίου 2015)
• Τα τσιφλίκια στα Βαλκάνια και τη Δυτική Μικρασία (Ρέθυμνο, 12-14 Ιανουαρίου 2018)
• Μάγευση και απομάγευση: πρώιμες νεώτερες οθωμανικές κοσμοεικόνες (Ρέθυμνο, 14-17 Ιανουαρίου 2021)

Τα πρακτικά των τεσσάρων πρώτων διεθνών συμποσίων έχουν δημοσιευθεί με επιμέλεια της Ελισάβετ Ζαχαριάδου. Τα πρακτικά των επόμενων τριών διεθνών συμποσίων έχουν δημοσιευτεί με επιμέλεια του Αντώνη Αναστασόπουλου, του όγδοου με επιμέλεια του Ηλία Κολοβού και του ένατου με επιμέλεια του Μαρίνου Σαρηγιάννη. (βλ. Δημοσιεύσεις).

Τα πρακτικά των τριών πρώτων συμποσίων έχουν κυκλοφορήσει επίσης σε τουρκική μετάφραση από τον εκδοτικό οίκο Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ενώ o εκδοτικός οίκος Küre Yayınları έχει συμφωνήσει να εκδώσει μεταφράσεις και των επόμενων τριών τόμων.

Χορηγοί της διοργάνωσης των συμποσίων και των εκδόσεων των πρακτικών έχουν διατελέσει οι εξής:
Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη, Ίδρυμα Ελένης Νάκου, Ακαδημία Αθηνών, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Υπουργείο Πολιτισμού, Υπουργείο Τουρισμού, Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Νομαρχία Ρεθύμνου, Δήμος Ρεθύμνου, Δικηγορικός Σύλλογος Ρεθύμνου, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου, Βρετανικό Συμβούλιο, Εμπορική Τράπεζα, Finansbank, Forty-Nine Thirteen Foundation.

CIÉPO 20

Στις 27 Ιουνίου-1 Ιουλίου 2012 ο Tομέας Οθωμανικής Ιστορίας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης διοργάνωσε το 20ό συνέδριο CIÉPO της Διεθνούς Επιτροπής Προοθωμανικών και Οθωμανικών Σπουδών (Comité International des Études Pré-Ottomanes et Ottomanes). Το CIÉPO αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα διεθνούς κύρους συνέδρια στον κλάδο των τουρκικών και οθωμανικών σπουδών σήμερα. Στο CIÉPO 20 παρουσιάστηκαν συνολικά 224 ανακοινώσεις, 83 από τις οποίες δημοσιεύτηκαν στον συλλογικό τόμο New Trends in Ottoman Studies: Papers Presented at the 20th CIÉPO Symposium, Rethymno 27 June-1 July 2012 (βλ. Δημοσιεύσεις).